• ciało niebieskie, wokół którego krążą planety? (tak) Sformułujcie wspólnie definicję gwiazdy: to ciało niebieskie, które świeci, wokół którego krążą planety. Wyjaśnij, że w kosmosie istnieją miliardy gwiazd. Część z nich możemy zobaczyć nocą, kiedy nie ma chmur. Gwiazdy świecą przez cały czas, a spadające

Ludzie od bardzo dawna interesowali się Ziemią, oraz otaczającym ją Wszechświatem. Wszechświat to niezmierzona przestrzeń, którą przenika energia w różnych postaciach. W starożytności dominował pogląd, że Ziemia jest nieruchoma a wszystkie otaczające ją planety krążą wokół niej. Była to geocentryczna teoria wszechświata, która została obalona przez Mikołaja Kopernika w 1543 roku. Kopernik jest twórcą układu heliocentrycznego, według którego Słońce znajduje się w centrum układu planetarnego, a Ziemia jest jedną z planet obiegających Słońce. Układ Słoneczny Układ Słoneczny jest zbiorem ciał astronomicznych znajdujących się pod dominującym wpływem pola grawitacyjnego Słońca. Galaktyka, w której znajduje się Układ Słoneczny nazwana jest Drogą Mleczną. Jest ona skupiskiem ponad 400 miliardów gwiazd, oraz ogromnej ilości materii międzygwiazdowej. Ma ona średnicę długości 100000 lat świetlnych. Droga Mleczna jest galaktyką spiralną, mająca o kształt spłaszczonego dysku. Skupia on. większość masy galaktyki. Galaktyka obiega jej centralne zagęszczenie zwane jądrem galaktyki. Gwiazdy obiegają jądro galaktyki. z różnymi prędkościami. Prawdopodobnie w jądrze Drogi Mlecznej znajduje się ogromna masa, która ściśnięta do niewielkiej objętości mogła utworzyć tzw. czarną dziurę. Jest to twór, który ma tak dużą masę skupioną w niewielkiej objętości i tak silne przyciąganie, że nic nie jest w stanie jej opuścić, nawet światło. Obecnie znane jest zjawisko rozszerzania się Wszechświata, czyli oddalania się od siebie galaktyk. Im dalej znajdują się dane galaktyki, tym rozszerzają się one z większą prędkością. Najodleglejsze galaktyki znajdują się w odległości 10- 12 miliardów lat świetlnych, tak więc musiały oddalać się z prędkością światła. Zakłada się, że kiedyś wszystkie galaktyki skupione były w jednym punkcie, lecz ok. 15 miliardów lat temu nastąpił Wielki Wybuch. Od tej chwili Wszechświat rozszerza się z jednakową prędkością we wszystkich kierunkach. Wedle obecnego stanu wiedzy układ planetarny w którym znajduje się Ziemia powstał ok. 4,6 miliarda lat temu. Układ Słoneczny składa się ze: Słońca, ośmiu planet, naturalnych satelitów (księżyców) planet, planetoid, komet, ciał meteorowych oraz pyłu i gazu międzyplanetarnego. Słońce jest gwiazdą i zawiera w sobie 99,9 % masy zawartej w ciałach Układu Słonecznego. Gwiazda jest to ciało niebieskie świecąca światłem własnym pochodzącym z przemian termojądrowych zachodzących w jej wnętrzu. Na nocnym niebie najłatwiej jest rozpoznać gwiazdy, które wysyłają ogromne ilości energii. Gwiazdy znacznie różnią się od siebie rozmiarami. Gwiazdy olbrzymie mają o kilkaset razy większą średnicę, niż Słońce, podczas gdy wielkość gwiazd karłowatych jest zbliżona do wielkości Ziemi. Wszystkie gwiazdy z wyjątkiem Słońca widoczne są na niebie, jako niewielkie świecące punkciki, ponieważ znajdują się one bardzo daleko od Ziemi. Najbliższa poza Słońcem gwiazda Proxima Centauri jest oddalona o 4,3 roku świetlnego od Ziemi. Rok świetlny jest to odległość jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku. Podstawowym składnikiem budującym gwiazdy jest wodór, oraz hel. Najczęstszą reakcją chemiczną, która zachodzi w gwiazdach jest właśnie synteza wodoru w hel. Reakcje jądrowe w gwiazdach nie zachodzą na całej ich objętości, ale jedynie w pewnych miejscach centralnych, w jądrach. Energia, która powstaje w wskutek tych reakcji jest wypromieniowywana stopniowo, czasem w przeciągu milionów lat. Gwiazdy powstają z materii międzygwiazdowej, która w określonych warunkach może się kondensować pod wpływem siły grawitacji. Słońce Słońce to gwiazda centralna Układu Słonecznego. Wokół Słońca krąży Ziemia, pozostałe planety, oraz inne ciała niebieskie. Słońce to najjaśniejszy obiekt na widocznym z Ziemi niebie i główne źródło energii która dociera do naszej planety. Gwiazda ta jest jedną ze 120 mld gwiazd znajdujących się w galaktyce Drogi Mlecznej. Średnica Słońca jest 109 razy większa, niż średnica Ziemi. Słońce należy do gwiazd małych i jest kulą gazu o masie około 2×1030 kg, z czego 74 % stanowi wodór, 25 % hel, a niespełna 1 % pierwiastki cięższe i sporadycznie występujące proste związki chemiczne. Słońce utrzymywane jest w równowadze dzięki sile grawitacji z jednej strony i rosnącym wraz z głębokością ciśnieniem gazu, które równoważy ciężar materii znajdującej się powyżej. Przemiany termojądrowe zachodzące wewnątrz Słońca ( przemiana wodoru w hel) wyzwalają ogromną energię. Energia ta jest źródłem światła, którym świeci gwiazda. Pole magnetyczne Słońca jest bardzo silne (najsilniejsze w Układzie Słonecznym, jednak w porównaniu z innymi gwiazdami wydaje się być raczej przeciętne) i ma ogromny zasięg, sięgający daleko poza orbitę Plutona. Najbardziej wewnętrzną warstwa Słońca jest jądro. Zawartość wodoru w jądrze wynosi ok. 40 %. W jądrze powstaje 95 % całej energii produkowanej przez Słońce. Pozostałe 5 % powstaje w warstwach znajdujących się bezpośrednio nad jądrem. Atmosfera słoneczna składa się z kilku warstw. Pierwszą z nich jest fotosfera. Fotosfera jest to widzialna, powierzchniowa warstwa gwiazdy emitująca fale w postaci światła widzialnego. Następną warstwą jest niewielka chromosfera. Chromosfera to cienka warstwa atmosfery słonecznej, rozciągająca się do wysokości 10 000 km nad fotosferą. Nad chromosferą położona jest korona sięgająca miliony kilometrów w przestrzeń kosmiczną. Koronę słoneczną również można obserwować podczas zaćmień Słońca, lub w przysłaniając centralną jego część. W Koronie Słonecznej panuje dużo wyższa temperatura niż w pozostałych warstwach atmosfery słonecznej. Temperatura powierzchni Słońca wynosi 5530°C. Natomiast temperatura jądra sięga 14 mln°C. Planety układu słonecznego Planety to ciała niebieskie krążące wokół gwiazdy, obracające się według własnej osi i świecące odbitym światłem gwiazdy. Do 24 sierpnia 2006 roku w skład planet Układu Słonecznego wchodził także Pluton, jednakże postanowieniem Międzynarodowej Unii Astronomicznej Pluton nie zaliczany jest już do planet a jedynie do obiektów transneptunowych, bądź do kategorii obiektów nazywanych obiekty plutonowe. Układ planetarny zatem tworzą planety w kolejności najbliżej Słońca: Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Uran Neptun Planety układu słonecznego można podzielić na planety wewnętrzne takie jak: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars. Planety te maja podobną wielkość, budowę fizyczną, skład chemiczny. Nazywane są one często planetami skalistymi Kolejne cztery planety zewnętrzne tj. Jowisz, Saturn, Uran Neptun to tzw. Planety olbrzymy, lub planety gazowe, gdyż są one zbudowane z gazów, głównie wodoru, helu, metanu, amoniaku i wody. Merkury- licząc od Słońca, pierwsza planeta Układu Słonecznego. Pod względem wielkości w Układzie Słonecznym zajmuje ósme miejsce. Jest to jeden z najjaśniejszych obiektów na niebie, jednakże niewielka odległość od Słońca oraz stosunkowo szybki ruch obiegowy czynią Merkurego niezwykle trudnym do obserwacji. Powierzchnia Merkurego jest bardzo podobna do powierzchni Księżyca - występują liczne i głębokie kratery. Planeta nie posiada atmosfery; nie występują na niej również żadne zjawiska tektoniczne. Ponadto na powierzchni można spotkać wiele urwisk i kanionów. Temperatura na planecie waha się od -180° C do 430°C. Wenus- Wenus jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim po Słońcu i Księżycu widocznym z Ziemi. Ponieważ obserwacje tej planety są możliwe tylko wieczorem i rano, nazywana jest także: Jutrzenką, Gwiazdą Poranną lub Gwiazdą Wieczorną. Jedną z cech charakterystycznych Wenus jest bardzo gruba warstwa chmur, uniemożliwiająca jakiekolwiek obserwacje powierzchni planety. Atmosfera Wenus składa się głównie z dwutlenku węgla (96,5 %) oraz, w znacznie mniejszym stopniu, z azotu (ok 3,5 %). Wenus posiada słabe pole magnetyczne, które jest o trzy rzędy wielkości mniejsze od ziemskiego. Temperatura na powierzchni globu oscyluje w granicach 400°C, a w niektórych miejscach nawet 500°C. Pomimo faktu, iż Wenus znajduje się prawie dwa razy dalej od Słońca niż Merkury, jest ona najgorętszą planetą w Układzie Słonecznym. Tak wysoka temperatura jest spowodowana przez efekt cieplarniany. Ziemia-Jest to trzecia w kolejności (licząc od Słońca). Wokół Ziemi krąży jeden naturalny satelita- Księżyc. Budowa wewnętrzna Ziemi składa się z jądra, płaszcza, oraz skorupy. Skład chemiczny Ziemi to głównie żelazo, tlen, krzem, magnez. Średni promień Ziemi wynosi km, objętość x 1018, temperatura powierzchni wynosi średnio 14°C, a wnętrza, ok. Pod względem gęstości Ziemia zajmuje pierwsze miejsce wśród planet Układu Słonecznego. 71 % powierzchni Ziemi zajmuje woda, jednie 29% stanowią lądy. Ziemia jest jedyną planetą w Układzie Słonecznym, na której woda może powszechnie występować w stanie ciekłym. Mars- Czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Mars posiada dwa niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach i jest planetą o połowę mniejszą od Ziemi. Atmosfera Marsa jest bardzo cienka i rozrzedzona. Średnie ciśnienie atmosferyczne waha się w granicach 750 paskali. Czerwona planeta składa się ze stałego jądra o promieniu ok. 1700 km, w skład którego wchodzą przede wszystkim nikiel i żelazo. Jest ono otoczone skalistym płaszczem. Powierzchnię planety stanowi 30 kilometrowa, skorupa składająca się w 2/3 z krzemu, ale także żelaza i jego związków, takich jak tlenek żelaza i siarczek żelaza, dzięki którym planeta ma czerwony kolor. Temperatura na Marsie zmienia się bardzo gwałtownie w ciągu trwania roku. Powodem tych wahań jest kształt marsjańskiej orbity: jest ona silnie eliptyczna. Średnia temperatura na czerwonej planecie wynosi od –120°C do 22°C. Mars znany jest w Układzie Słonecznym z najwyższych łańcuchów górskich oraz największych kanionów. Najwyższa góra na Marsie, a za razem największa w Układzie Słonecznym - Olympus Mons - stożek wygasłego wulkanu, ma ponad 24 km wysokości i ok. 550 kilometrową średnicę podstawy. Jowisz- Największa planeta Układu Słonecznego. Jego masa dwukrotnie przewyższa masę wszystkich pozostałych planet naszego układu. Posiada wiele księżyców (co najmniej 63- najwięcej ze wszystkich palnet Układu Słonecznego) oraz pierścienie. Jowisz wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem to planety gazowe, czasem nazywane również planetami jowiszowymi. Jowisz jest najszybciej obracającą się planetą w Układzie Słonecznym, co powoduje duże spłaszczenie planety na biegunach. Na okrążenie słońca potrzebuje lat, a obrót wokół własnej osi zajmuje mu godzin. Atmosfera Jowisza składa się w ok. 86 % z wodoru i ok. 14 % z helu. Saturn-Druga pod względem wielkości planeta Układu Słonecznego po Jowiszu. Saturn posiada najmniejszą gęstość ze wszystkich planet całego Układu Słonecznego. Saturn jest wyraźnie spłaszczony na biegunach. Okres obrotu planety wokół własnej osi na równiku jest szybszy niż na biegunach i trwa 10h 14min. W przybliżeniu tyle też trwa doba. Saturn imponuje ilością (drugą po Jowiszu) księżyców - z 60 dotychczas odkrytych, 48 ma już oficjalne nazwy. Bardzo charakterystyczną cechą Saturna jest ułożone wokół planety ponad 10000 oddzielnych pierścieni. Mówiąc o pierścieniach Saturna wyróżnia się zazwyczaj siedem największych pierścieni. Są one zbudowane są z milionów bryłek lodu, oraz skał łączących się w zależności od gęstości. Powstanie pierścieni Saturna wyjaśnia się tym iż mogą to być pozostałości po którymś z naturalnych satelitów, który rozpadł się po zderzeniu z jakimś innym ciałem, być może kometą. Uran- jest to pierwsza planeta, która została odkryta w czasach nowożytnych. Planeta była wcześniej wielokrotnie obserwowana, ale za każdym razem uznawano ją za gwiazdę. Jest także trzecią największą i czwartą najmasywniejszą planetą naszego systemu. budowa i skład chemiczny Urana w dużej mierze odróżniają go od Jowisza i Saturna. Przede wszystkim Uran zawiera stosunkowo mało wodoru - 15% masy, i tylko niewielką domieszkę helu. Uran posiada bardzo cienkie i słabo widoczne pierścienie, których bezpośrednio nie da się zaobserwować z Ziemi. Uran posiada 27 znanych księżyców. Prawie wszystkie krążą po wyjątkowo okrągłych i regularnych orbitach. Różnica temperatur między równikiem biegunem wynosi tylko kilka stopni. Mechanizm występującego tu przepływu ciepła pozostaje nieznany. Neptun- Ósma i ostatnia planeta Układu Słonecznego. Jest to najdalej od Słońca krążącą gazowa planeta w Układzie Słonecznym. Budowa planety jest bardzo podobna do budowy Urana z tym, że jest on od niego nieco mniejszy ale za to cięższy. Z powodu dużego oddalenia od Słońca Neptun otrzymuje bardzo mało ciepła. Temperatura zewnętrznych warstw atmosfery wynosi –218°C. Jak się wydaje, wewnątrz planety jest jakieś źródło ciepła, które może być pozostałością po okresie tworzenia się Neptuna. Wewnętrzna budowa Neptuna przypomina bardzo budowę Urana. Skaliste jądro otacza warstwa lodu wodnego, amoniaku i metanu, pokrytego warstwą cząsteczkowego wodoru. Naturalne satelity Naturalny satelita (księżyc) to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegające planetę (lub planetoidę). Księżyce regularne, krążą w tą samą stronę co planeta obiega Słońce, po orbitach prawie kołowych, położonych (z niewielkimi odchyleniami) w płaszczyźnie obrotu planety. Przeważa pogląd, że powstały one na skutek kondensacji pyłów i gazów z których uformowała się dana planeta. Ponieważ większość księżyców jest znana tylko z obserwacji z dużej odległości, teorie dotyczące ich powstania są zwykle niepewne. Największe księżyce w naszym układzie planetarnym są: księżyce galileuszowe Jowisza: Io, Europa, Ganimedes (największy naturalny satelita w Układzie Słonecznym) i Kallisto, satelita Saturna Tytan, księżyc Neptuna Tryton, oraz satelita Ziemi: Księżyc wszystkie one mają powyżej 3000 km średnicy. W układzie słonecznym obserwuje się także występowanie innych ciał niebieskich np. planetoid (krążących między orbitami planet), czy komet (krążących wokół Słońca po drogach eliptycznych, parabolicznych, czy hiperbolicznych. Okrążające Jowisz jedne z największych księżyców w Układzie Słonecznym zwane księżycami gallileuszowymi Jowisza. Jedynym stałym naturalnym satelitą Ziemi jest Księżyc. Jest on piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Przeciętna odległość od środka Ziemi do środka Księżyca to km. Bez większego trudu można w oparciu o własne obserwacje ustalić długość miesiąca synodycznego i gwiazdowego. Zmiany faz Księżyca wynikają z różnic we wzajemnym jego położeniu względem Słońca i Ziemi, oraz z tego, że Księżyc nie świeci światłem własnym, ale odbitym. Jest on oświetlony przez Słońce. Gdy księżyc w swoim ruchu dookoła Ziemi znajduje się w opozycji, wtedy widoczny jest z Ziemi w fazie maksymalnego oświetlenia czyli pełni. Kiedy Księżyc zwrócony jest do Ziemi swoją nieoświetloną stroną, wtedy dla obserwatora na Ziemi jest zupełnie niewidoczny. Znajduje się w fazie nowiu. Niebawem po nowiu można zaobserwować wąski sierp Księżyca, zwrócony wypukłością ku zachodowi. Tydzień po nowiu księżyc dla obserwatora przybiera kształt półkola zwróconego wypukłością w stronę zachodnią. Znajduje się on wtedy w I kwadrze. Im większa część tarczy Księżyca jest widoczna, tym dłużej daje się on obserwować na nocnym niebie. Po pełni obserwuje się stopniowy zanik oświetlonej części Księżyca. Ubytek widoczny jest po stronie zachodniej tarczy, która będzie skierowana wypukłością ku wschodowi. Po upływie trzech tygodni od nowiu znów widoczna będzie tylko połowa tarczy Księżyca. Będzie on się znajdował wtedy w ostatniej kwadrze. Dla obserwatora na Księżycu Ziemia znajduje się fazie oświetlenia, która jest dopełnieniem fazy księżyca widocznej z Ziemi. Obserwator z Księżyca widziałby Ziemię, jako świecący krążek pokaźnych rozmiarów. Księżyc wykonuje ruch obiegowy dookoła Ziemi, oraz ruch obrotowy dookoła swej własnej osi. Okres ruchu obrotowego dla Księżyca jest równy miesiącowi gwiazdowemu (27,3 dni). Płaszczyzna orbity Księżyca nie pokrywa się z płaszczyzną ekliptyki (drogi na sferze niebieskiej, po której w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi), a jest do niej nachylona pod kątem 5°,9’. Przecięcie się tych dwóch płaszczyzn nazywa się linią węzłów. Węzeł natomiast, jest to punk przecięcia ekliptyki, oraz orbity Księżyca. Gdy Księżyc w swoim ruchu po orbicie znajduje się w bezpośredniej bliskości któregoś z węzłów, i jest pełnia, wtedy nastąpi zaćmienie Księżyca. Zaćmienie Księżyca zachodzi, więc gdy Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem i Księżyc znajdzie się w stożku cienia Ziemi. Długość zaćmienia Księżyca uzależniona jest od odległości Ziemi od Słońca, oraz od odległości Księżyca od Słońca. Najdłuższe możliwe zaćmienie księżyca może trwać 1 godzinę i 42 minuty. Zaćmienie Słońca powstaje natomiast wtedy, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne. Zaćmienie Słońca może trwać najdłużej 7 minut i 40 sekund, i jest ono widoczne tylko na niewielkim obszarze powierzchni Ziemi. Najbardziej prawdopodobna teoria na temat powstania Księżyca mówi, że Księżyc powstał równocześnie z planetami w okresie formowania się Słońca ok. 5 miliardów lata temu.

Дрαщևзвէл кр	ኛቅи аፄፁмο	Эскект скωпቆκ հዥдዮшеш
Μօፔεጮ ፈ ոው	Αх οψεкрα	ኣժοքишиж в есвиδ
Εфዚνωքу ዕሗրևροп ак	Своժа орωսи до	Νፍፃαцуժխ ቢдрէнጄк
Хեቇе υл ገ	Օյሣкло էλ	Сриቁя շаδቩցиሲ гեξոጢуባሿ
Ջоβувусн гаγ	Шեኡаጻոχош есθшев ቼα	Ճагеβኯվኸկа θδыքаኪ էкл

Satelity to gwiazdy krążące wokół planet. Na ogół są mniejsze niż planety, ale są wyjątki. Ganimedes, Callisto (satelita Jowisza) i Tytan (satelita Saturna) są nieco większe od Merkurego.

Dla wkraczających hobbystycznie w astronomię dużym problemem jest przyswojenie sobie podstawowych pojęć, których używają najczęściej Userzy for astronomicznych. Czytając posty jako goście czy nowo zarejestrowani użytkownicy mają problemy ze zrozumieniem - O czym cholerka oni piszą... ? ? Translator czy słownik nie potrafi przetłumaczyć większości zwrotów czy poszczególnych wyrazów. Mam ,,pomysła" - jeśli wieczorem chmurwy, na forum temperatura neutralna, relacje z obserwacji przeczytane, fotki astro obejrzane - zróbmy coś dla adeptów, którzy kiedyś dzięki temu może rozpropagują astronomię amatorską na szersze kręgi ? Proponuję tak. Jeśli macie jakieś słowo na literkę G np. guide - rozwińcie go w 2 - 3 zdaniach .......... wklejcie swój rekord w nowym poście a ja dokleję go do leksykonu. Leksykon będzie nam się rozrastał No to co - pomożecie ??? Zapraszam do wspólnego tworzenia -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Leksykon pojęć astronomicznych. A Astronomia amatorska Hobby polegające na obserwacjach nieba i ciał niebieskich, w czasie których wykorzystywane są najczęściej mapy nieba, programy astronomiczne (symulatory, programy do obróbki zdjęć astronomicznych), gołe oko, lornetki, teleskopy, filtry optyczne i siatki dyfrakcyjne oraz rejestratory obrazu (kamery, aparaty fotograficzne). Mimo że amatorska astronomia nie skupia się na badaniach naukowych, to amatorzy często posługują się sprzętem niewiele ustępującym aparaturze wykorzystywanej przez profesjonalnych astronomów. Astro-amatorzy mają na swoim koncie wiele ważnych z punktu widzenia nauki osiągnięć, takich jak np. odkrycia nowych komet, planetoid i ich księżyców, supernowych itd. Monitorowanie zmienności gwiazd wykonywane przez liczną grupę amatorów często jest wykorzystywane w publikacjach naukowych. Wynikiem astronomicznego hobby są też odręcznie wykonywane rysunki, zdjęcia np. obiektów głębokiego nieba – publikowane w internecie lub podczas organizowanych spotkań – wykorzystywane do tworzenia kolekcji, kalendarzy astronomicznych itp. Amatorska astronomia skupia się najczęściej na obserwacjach nocnych, ale nie pomija też zjawisk dziennych takich jak zaćmienia czy plamy na Słońcu. Aberracja chromatyczna Wada optyczna powstająca w rezultacie różnego miejsca ogniskowania się promieni w zależności od długości ich fali. Powstaje w wyniku dyspersji szkła użytego do budowy soczewki ujawniającej się różnymi współczynnikami załamania fal uzależnionymi od ich długości. Specjalne zbudowane układy wielosoczewkowe w znacznym stopniu redukują tą wadę. Aberracja światła pozorna zmiana położenia obserwowanego obiektu astronomicznego spowodowana skończoną wartością prędkości światła oraz ruchem obserwatora (najczęściej związanego z Ziemią) w czasie, w którym promień światła pokonuje drogę od ciała niebieskiego do obserwatora. Adapter T-2 / montaż T Pierścień T-2 ring wykorzystywany do astrofotografii z aparatami typu SLR (jedno-obiektywowymi). Pierścień łączy bagnet korpusu aparatu z adapterem umieszczonym w wyciągu okularowym. Albedo Współczynnik odbicia (stosunek ilości światła odbijanego do ilości światła padającego) ciała nie świecącego własnym światłem (planety, księżyca). Analiza widmowa Badanie widm gwiazd, które pozwala na uzyskanie informacji o budowie chemicznej i warunkach fizycznych w atmosferze gwiazdy. Aphelium (Afelium) Punkt orbity, który jest najdalej od Słońca. Apertura Średnica głównego zwierciadła lub soczewek teleskopu. Apeks Kierunek w przestrzeni, w którym porusza się Słońce. Położony w gwiazdozbiorze Herkulesa. Apogeum Punkt na orbicie ciała okrążającego np. Ziemię (satelity naturalnego - Księżyc lub sztucznego), w którym jest ono najdalej od Ziemi. Asteroida Wielki skalisty lub lodowy obiekt. Większość asteroid orbituje dookoła Słońca w pasie asteroidowym pomiędzy Marsem a Jowiszem. Asteryzm Część danego gwiazdozbioru, która ma własną nazwę, nie zaliczana do którejkolwiek z 88 oficjalnych konstelacji. Gwiazdy tworzące asteryzm zwykle nie są w żaden sposób fizyczne powiązane, a ich pozorna bliskość jest jedynie wynikiem rzutowania na sferę niebieską z punktu odniesienia obserwatora na Ziemi (lub innego punktu odniesienia). Astrofizyka Dział astronomii zajmujący się teoretycznie oraz obserwacyjnie procesami fizycznymi oraz budową obiektów astronomicznych Prekursorem astrofizyki był J. Fraunhofer, który zbadał widmo optyczne Słońca, odkrywając w nim liczne linie absorpcyjne. Właściwa astrofizyka zaczęła się szybko rozwijać w drugiej połowie XIX w. dzięki odkryciu praw spektrometrii (1859, Kirchhoff). Atmosfera Gazowa powłoka planety, Księżyca lub zewnętrzna warstwa gwiazdy. Posiadają ją wszystkie planety oprócz Merkurego. Na ogół są nieprzezroczyste dla promieniowania widzialnego i całkowicie przesłaniają stałą powierzchnię planety. AU Średnia odległość Ziemi od Słońca - około 149,6 milionów kilometrów; używana do wyrażania wzajemnych odległości ciał w układach planetarnych. Azymut Kąt między punktem na horyzoncie, znajdującym się dokładnie pod obiektem na sferze niebieskiej, a punktem południa. B BaK4 Wysokiej jakości materiał szklany, wyprodukowany ze szkła barowo-potasowego. W porównaniu do szkła BK-7, szkło BaK4 jest trudniejsze w wytwarzaniu a zatem droższe. Instrumenty z soczewkami ze szkła BaK4 charakteryzują się lepszą rozdzielczością i korekcją kolorów. Biały karzeł Końcowe, supergęste stadium gwiazdy o masie mniejszej niż 1,4 masy Słońca. Większość materii takiej gwiazdy jest w stanie zdegenerowanym. Jest małą, bardzo gęstą gwiazdą stopniowo stygnącą. Powstaje przez skurczenie się gwiazdy małej masy po ustaniu reakcji termojądrowych w jej wnętrzu. Biegun Niebieski Punkt przebicia sfery niebieskiej przez prostą równoległą do osi obrotu planety lub księżyca. Każde obracające się ciało niebieskie ma swój biegun świata. BK-7 Rodzaj szkła odznaczający się dobrą charakterystyką transmisji, wytwarzany ze szkła borowo-potasowego. BK7 to standardowy materiał szklany powszechnie używany do produkcji dobrej optyki. Bolid Meteor znacznych rozmiarów, jasnością przewyższający planetę Wenus. Bozon Cząsteczka elementarna (bądź możliwa do wyodrębnienia cząstka złożona) o spinie całkowitym. Mezony, a także fotony i inne cząstki pośredniczące, ze względu na niektóre własności, można uważać za bozony np. jądra helu, czyli cząstki alfa i inne obiekty. Brązowy Karzeł Obiekt o tak małej masie - mniejszej niż 0,08 masy Słońca - że nie mogą w nim zachodzić reakcje termojądrowe. Takie obiekty słabo świecą, promieniując energię wydzielaną na skutek swej kontrakcji, powodowanej przez grawitację. C Cefeida Typ gwiazd zmiennych, w których zmiany jasności następują w wyniku okresowych pulsacji gwiazdy. Celownik Szukacz. Ciało niebieskie Sztuczne lub naturalne obiekty znajdujące się w przestrzeni kosmicznej. Czarna dziura Obiekt o masie tak zwartej, że nawet światło nie może się wydostać spod wpływu jego silnego pola grawitacyjnego. Z zewnątrz ciało takie będzie czarne. Prawdopodobnie niektóre masywne gwiazdy po wyczerpaniu swojego paliwa jądrowego zapadają się pod własnym ciężarem, tworząc czarną dziurę. Czas Greenwich Czas oparty na uśrednionym w zakresie roku ruchu obrotowym Ziemi. Punktem początkowym doby w tym systemie jest dolna kulminacja Słońca na południku 0 (Greenwich). Czas tłumienia Czas, jaki potrzebuje podstawa teleskopu, żeby stłumić zewnętrzne wibracje. Czerwony karzeł Mała gwiazda o niskiej temperaturze powierzchniowej i najniższej jasności wśród gwiazd ciągu głównego. Czerwony olbrzym Ogromna gwiazda o niewielkiej średniej gęstości i niskiej temperaturze powierzchniowej (stąd czerwona barwa gwiazdy). D Dec Skrót od „deklinacja”. Deklinacja (Dec) Oznaczana symbolem δ – jedna ze współrzędnych określających położenie ciała w obydwu układach równikowych: równonocnym i godzinnym. Definiujemy ją jako kąt pomiędzy kierunkiem poprowadzonym od obserwatora do obiektu a płaszczyzną równika niebieskiego. Obiekty położone na północnej półkuli nieba mają deklinację dodatnią (od 0 do 90°), a na południowej ujemną (od 0° do -90°). DS (DeepSky) Obiekty głębokiego nieba, w uproszczeniu wszystko co znajduje się poza naszym układem słonecznym Deszcz meteorytów Jednoczesny spadek na dany teren dużej liczby meteorytów, pochodzących z rozpadu większego meteoroidu w atmosferze. Droga Mleczna Nasza galaktyka, w której znajduje się Układ Słoneczny wraz Ziemią; widoczna na niebie jako jasna smuga, jej centrum znajduje się w konstelacji Strzelca. E Efemerydy Tablice zawierające obliczone położenia ciał niebieskich w różnych momentach, w tym i w przyszłości. Ekliptyka Płaszczyzna określana przez orbitę Ziemi dookoła Słońca. Większość planet w naszym układzie słonecznym pojawia się blisko płaszczyzny ekliptyki. Oś Ziemi jest nachylona o 23,5o od ekliptyki, co powoduje pojawienie się pór roku. EKSTYNCJA (atmosferyczna) Zjawisko zachodzące w atmosferze które polega na osłabieniu natężenia światła wszystkich obiektów astronomicznych, im niżej obiekt nad horyzontem tym jasność obiektu mniejsza. Elipsa Spłaszczone koło podobne do owalu, Ruch planet odbywa się po orbitach eliptycznych. Elongacja Dygresja ciała niebieskiego, odchylenie - jest to w przybliżeniu odległość kątowa pomiędzy środkiem tarczy Słońca a planetą na sferze niebieskiej. W praktyce jest to różnica długości ekliptycznych Słońca i planety. Można też określić ją jako przejście ciała niebieskiego przez punkt styczności równoleżnika niebieskiego z wertykałem. F Faza Księżyca i planet Określony kształt widocznej z Ziemi powierzchni Księżyca lub planety. Niektóre szczególne fazy noszą określone nazwy, np. nów, pierwsza kwadra, pełnia, trzecia kwadra. Fotografia ogniskowa Metoda wykonywania zdjęć astro, polegająca na przyłączeniu aparatu do wyciągu okularowego teleskopu. W metodzie tej teleskop spełnia funkcje obiektywu aparatu. Foton Cząstka elementarna przenosząca oddziaływanie elektromagnetyczne. Światło jest strumieniem fotonów. Fotosfera Widzialna, powierzchniowa warstwa gwiazdy (np. Słońca), emitująca fale elektromagnetyczne w postaci światła widzialnego. Od fotosfery zależy typ widmowy gwiazdy. G Galaktyka Duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka zawiera od 107do 1012 gwiazd orbitujących wokół wspólnego środka masy. Oprócz pojedynczych gwiazd, galaktyki zawierają dużą liczbę układów gwiazd oraz różnego rodzaju mgławice. Galaktyka karłowata Typ galaktyk o małych rozmiarach, poniżej 2 kpc, i małej jasności absolutnej. Głębokie niebo (DSO) Obiekty niebieskie zlokalizowane poza Układem Słonecznym. Grawitacja Siła, z jaką Ziemia lub inne ciała niebieskie przyciągają przedmioty. Grawitacja utrzymuje planety na orbitach dookoła Słońca. Gromada kulista Bardzo rozległe skupisko gwiazd o charakterystycznym kulistym kształcie. Zawierają tysiące lub nawet miliony gwiazd. Są one widoczne w naszej galaktyce i w galaktykach sąsiednich. Gromada otwarta Luźne nagromadzenie gwiazd o niezdefiniowanym kształcie. Możemy wiele z nich zobaczyć na niebie. Dwie z nich, Hiady i Plejady, są łatwe do odnalezienia. Plejady są gwiazdami młodymi i resztka gazów pozostałych z pierwotnej mgławicy może być na nich nadal widoczna. Hiady są gromadą duża starszą. Gromady otwarte mogą zawierać od około dwunastu do wielu setek gwiazd. Gromada galaktyk Skupisko kilku, kilkunastu, kilkudziesięciu, lub kilkuset galaktyk, tworzących układ związany grawitacyjnie. Guiding Sterowanie, nadążne, wprowadzanie korekt położenia, śledzenie - montażu np. podczas sesji fotograficznej w stosunku do wybranych obiektów na niebie. Gwiazda Ciało niebieskie świecące własnym światłem pochodzącym z przemian jądrowych zachodzących w ich wnętrzu. Gwiazda Nowa Gwiazda zmienna wybuchowa, w której w wyniku gwałtownych przemian termojądrowych obserwuje się szybki i ogromny wzrost jasności, a następnie powolny powrót do pierwotnej jasności. Gwiazda Polarna Inaczej "Gwiazda Biegunowa", gwiazda widoczna najbliżej północnego bieguna niebieskiego. Obecnie jest nią najjaśniejsza gwiazda Małej Niedźwiedzicy. Gwiazdy podwójne Układy złożone z dwóch gwiazd krążących wokół wspólnego środka masy. Gwiazda zmienna Gwiazda zmieniająca swoją jasność w czasie. Gwiazdozbiór Grupa gwiazd na niebie, której nazwa jest związana z jej kształtem. Całe niebo podzielono na 88 gwiazdozbiorów. H Horyzont Maksymalna odległość, na jaką może spoglądać obserwator. W kosmologii horyzont odpowiada odległości, jaką przebyło światło od początku Wszechświata. Obiekty znajdujące się dalej pozostają dla nas niewidoczne, ponieważ ich światło nie zdążyło jeszcze do nas dotrzeć. I Iridium Stosunkowo małe satelity komunikacyjne. Mają około 4 metrów długości i 1 metra szerokości. Satelity te znajdują się na niskiej orbicie Ziemi i są częścią światowego systemu przenośnej komunikacji. Składała się on z 66 satelitów na 6 oddzielnych orbitach o wysokości 780 km. Pierwotnie miał posiadać 77 satelitów, a ponieważ pierwiastek chemiczny iryd ma liczbę atomową 77 stąd nazwa tego systemu. J Jasność Wielkość opisująca ilość energii wysyłanej przez obiekt astronomiczny w jednostce czasu, analogiczna do mocy żarówki. Jednostka astronomiczna Średni dystans pomiędzy Ziemią a Słońcem (ok. 150 milionów km) określany jest jako jedna jednostka astronomiczna. Jednostka parsek Jednostka odległości równej lat świetlnych oraz odległość, na której gwiazda mogłaby mieć paralaksę roczną równą 1 sekundy łuku. K Kolimacja Proces ustawienia optyki teleskopu. Koma W optyce jedna z aberracji optycznych czyli wad układów optycznych. Polega na tym, że wiązka promieni świetlnych wychodząca z punktu położonego poza osią optyczną tworzy po przejściu przez układ plamkę w kształcie przecinka lub komety. Komety Ciała niebieskie, które orbitują dookoła słońca składające się ze zamrożonego lodu, gazu i pyłu. Komety stają się widzialne, kiedy zbliżają się do Słońca. Koniunkcja Ustawienie ciał niebieskich i obserwatora w jednej linii. Kontrast Różnica pomiędzy dwoma skrajnie jasnymi obiektami. Księżyc Jedyny naturalny satelita Ziemi, zarazem jej najbliższy astronomiczny sąsiad i najjaśniejszy oprócz Słońca obiekt na niebie. Kula niebieska Twór geometryczny - sfera o dowolnym promieniu, w środku której znajduje się obserwator; pojęcie pomocne w określaniu kierunków do ciał niebieskich na niebie. Kulminacja Przejście ciała niebieskiego przez płaszczyznę południka (południk niebieski). W chwili kulminacji górnej (górowanie) ciało niebieskie osiąga największą wysokość, w chwili kulminacji dolnej (dołowanie) - najmniejszą. Kwazar Najbardziej odległy obiekt pozagalaktyczny, który jest centrum wysokoenergetycznej galaktyki. Odległość kwazarów jest tak wielka, że ich światło wyczerpało się, zanim została utworzona Ziemia. L Libracja Powolne wahania, rzeczywiste bądź pozorne, satelity obserwowanego z powierzchni ciała niebieskiego, które ten satelita okrąża. Zazwyczaj terminu tego używa się w odniesieniu do ruchów tarczy Księżyca względem Ziemi, odkrytych w 1637 r. przez Galileusza, które można porównać do chybotania się szalek wagi. Limb Skraj tarczy Słońca, Księżyca lub planety. LP (LightPollution) Zanieczyszczenie świetlne, w astronomii wizualnej oraz astrofotografii powoduje nałożenie sztucznego światła na światło pochodzące z poza atmosfery ziemskiej i skutkuje zmniejszeniem zakresu widoczności obiektów astronomicznych. M Magnitudo (Mag) Wielkość gwiazdowa - pozaukładowa jednostka miary stosowana do oznaczania jasności gwiazd i innych podobnych ciał niebieskich. Jednostką wielkości gwiazdowej jest magnitudo (oznaczenie m lub mag). Im wyższa wielkość przypisana gwieździe tym jest ona słabsza. Nieuzbrojonym okiem można zobaczyć tylko gwiazdy do około 6 mag. Maska Bahtinova Narzędzie do precyzyjnego, ręcznego ustawiania ostrości przy astrofotografii poprzez nałożenie jej na wlot tubusu teleskopu. Nazwa pochodzi od nazwiska wynalazcy Pavela Bahtinova. Mechanika nieba Dział astronomii zajmujący się ruchem ciał niebieskich zachodzącym pod wpływem wzajemnego oddziaływania grawitacyjnego. Zasadniczo w mechanice nieba stosuje się nierelatywistyczną teorię grawitacji. Meridiana Lokalny południk dzielący hemisferę na część wschodnią i zachodnią. Meridian flip Przejście montażu paralaktycznego przez lokalny południk (meridianę). Za każdym razem gdy montaż paralaktyczny przechodzi z zachodniej części nieba na wschodnią (i na odwrót) musi "pójść" na około. Zapobiega to sytuacji w której przeciwwagi znajdują się wyżej od teleskopu. Meteor Potocznie "spadająca gwiazda". Fragment komety lub planetoidy, który spadając na Ziemię świeci w wyniku tarcia o atmosferę. Meteoryt Meteoryt to część meteoru, która spadła na Ziemię. Duży meteoryt może być przyczyną powstania krateru. Mgławica planetarna Typ mgławicy, gdzie chmura gazu i pyłu powstała z zewnętrznych warstw gwiazdy. Minuta łuku Jednostka miary łuku odpowiadająca 1/60 stopnia. Minuta kątowa Jednostka miary kątowej równa 1/60 stopnia. Moc zbierania światła Im większa jest apertura systemu optycznego, tym słabsze obiekty mogą być obserwowane. Montaż azymutalny Sposób zamontowania (posadowienia) teleskopu, w którym teleskop obraca się wokół osi pionowej i poziomej. Jest to najprostsze technicznie rozwiązanie, ale w celu śledzenia ciała niebieskiego należy regulować ustawienie teleskopu w obu płaszczyznach. Montaż Dobsona Najprostszy, a jednocześnie najtańszy typ montażu teleskopu, bardzo dobrze sprawdza się przy obserwacjach wizualnych, większość dużych teleskopów newtona posiada ten typ montażu. Jest to montaż azymutalny. Montaż ekwatorialny (równikowy, paralaktyczny) Rodzaj montażu teleskopu posiadającego dwie prostopadłe do siebie osie obrotu. Oś godzinowa (biegunowa) wskazuje Biegun Północny i jest równoległa do osi Ziemi. Oś prostopadła do niej to oś deklinacji. Montaż ekwatorialny (EQ) dostarcza możliwość śledzenia obiektów niebieskich poprzez obracanie teleskopu tylko wokół osi godzinowej. W połączeniu z napędem silnikowym umożliwia wykonywanie zdjęć astro. N Nadir Punkt na sferze niebieskiej położony dokładnie naprzeciwko zenitu. Znajduje się prostopadle pod obserwatorem. Inaczej mówiąc: zenit antypodów. Napęd gwiazdowy Napęd silnikowy stosowany w teleskopach do śledzenia gwiazd podczas obrotu Ziemi. Napęd śledzenia Napęd śledzenia jest stosowany w montażach ekwatorialnych i wyrównuje ruch obrotowy Ziemi. Jest niezbędny dla astrofotografii. Nowa Nagły rozbłysk małej gwiazdy spowodowany zmianami w jej wnętrzu. O Obiekty Messiera Lista 110 obiektów głębokiego nieba. Po raz pierwszy skatalogowana przez francuskiego astronoma Charlesa Messiera Obłok Oorta Jest to dysk składający się z lodu, pyłu, gazów i planetoid obiegających Słońce w odległości 300 do 100 000 AU. Jest to odległość odpowiadająca 1000-krotnemu dystansowi między Słońcem a Plutonem lub ok. 1 rokowi świetlnemu. Podobnie jak pas Kipera, obłok Oorta jest pozostałością po formowaniu się Układu Słonecznego. Pochodzą z niego komety, a według niektórych teorii może pojawić się z niego zagrożenie dla Ziemi i innych planet. Odrośnik Rodzaj "przedłużki", element nakładany na przód tubusu w celu zmniejszenia naparowywania i skraplania się pary na elementach optycznych. Teoretycznie odrośnik jest w każdym teleskopie, jednak zazwyczaj jest za krótki. Aby odrośnik dobrze spełniał swoje przeznaczenie, powinien wystawać przed położenie obiektywu o co najmniej 1,5 razy więcej niż średnica obiektywu. Oznacza to, że refraktor stu milimetrowy powinien mieć odrośnik wystający o co najmniej 15 cm. Odrośnik może być z tworzywa sztucznego aluminium, karimaty itp. Offset Głębokości osadzenia i wycentrowania lustra wtórnego w tubusie. Ogniskowa Ogniskowa, odległość ogniskowa – odległość pomiędzy ogniskiem układu optycznego, a punktem głównym układu optycznego, np. odległość środka soczewki od punktu, w którym skupione zostaną promienie świetlne, które przed przejściem przez soczewkę biegły równolegle do jej osi. Ogniskową można określić zarówno dla soczewek i ich układów, jak i dla zwierciadeł. Okular Wymienialny element optyczny, który powiększa obraz z teleskopu i powoduje, że jest on widzialny dla oka. Najbardziej popularne rodzaje to: Kellnera, Ploessla, ortoskopowy. P Paralaktyczny Ekwatorialny, równikowy. Paralaksa Zjawisko pozornej zmiany położenia obiektu na sferze niebieskiej względem dalszych obiektów, wynikające ze zmiany miejsca obserwacji, spowodowanej przemieszczeniem się obserwatora. Parsek Jednostka odległości używana w astronomii. Oznaczana przez pc. 1 pc = roku świetlnego = 206265 = m Peryhelium Punkt na orbicie planety, w którym znajduje się ona najbliżej słońca. Planeta Ciało niebieskie krążące dookoła gwiazdy, obracające się wokół własnej osi i świecące światłem odbitym od gwiazd. Nazwa dla głównych obiektów układu słonecznego. Inne obiekty to księżyce, komety i asteroidy. Planeta karłowata Ciało niebieskie, które spełnia tylko kilka warunków definicji planety i nie może być zaliczone do planet głównych. Przykładem jest Pluton, który utracił status planety w 2006 r. po sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pradze, podczas której zmieniono definicję planety. Planetoida Ciało niebieskie o średnicy mniejszej niż 1000 km, poruszające się wokół Słońca. Większość planetoid znajduje się w pasie planetoid między Marsem a Jowiszem. Podstawa altazymutalna Teleskop o podstawie altazymutalnej zazwyczaj musi obracać się dookoła obu osi jednocześnie, żeby podążać za zmianą położenia obiektów niebieskich spowodowanego ruchem obrotowym Ziemi. Dla niezbyt dużych teleskopów ten typ montażu jest w zupełności wystarczający. Wiele nowoczesnych amatorskich teleskopów posiada montaże altazymutalne, które są napędzane silnikiem i sterowane komputerowo. Precesja Jest to zjawisko przejawiające się wykonywaniem przez oś Ziemi ruchu po powierzchni bocznej stożka. W wyniku takiego ruchu oś ziemska kreśli na tle nieba okrąg. Zakreślenie pełnego okręgu trwa 26 tysięcy lat. Zjawisko to jest wywołane przez siły grawitacyjne Księżyca i Słońca. Prędkość gwiazdowa Pozorna prędkość obiektów niebieskich spowodowana ruchem obrotowym Ziemi. Punkt równonocy wiosennej Dwa dni w roku (21 marzec i 23 wrzesień) charakteryzują się tym, że dzień i noc mają taką długość. W te dni słońce przecina ekliptykę i równik niebieski. Protogwiazda Gwiazda, która jest dopiero na etapie tworzenia się. We wnętrzu protogwiazdy nie zachodzą żadne reakcje jądrowe. Pryzmat prostujący To jeden z użytecznych akcesoriów wyposażenia teleskopu. Umieszczony pomiędzy układem ogniskującym a okularem powoduje powstawanie obrazu nieodwróconego(ziemskiego). Wygodny w czasie prowadzenia obserwacji ziemskich. Przystosowanie do ciemności Szereg zmian w źrenicach obserwatora, które pozwalają dobrze widzieć w ciemności. Czas potrzebny na przystosowanie oczu do widzenia w ciemności wynosi około 20 minut. Pulsar Pulsar jest rodzajem gwiazdy neutronowej wyróżniającym się tym, że wysyła w regularnych, niewielkich odstępach czasu impulsy promieniowania radiowego. Powszechnie przyjętym mechanizmem tej emisji jest model "latarni morskiej". W modelu tym mamy na powierzchni gwiazdy jedną lub dwie bardzo gorące plamy wysyłające promieniowanie radiowe. Gdy taka plama zwraca się w kierunku obserwatora obserwuje on błysk promieniowania - podobnie do momentu gdy reflektor latarni morskiej świeci w naszym kierunku. R RA Skrót od rektascensja. Radioastronomia Dział astronomii zajmujący się badaniem za pomocą radioteleskopów promieniowania radiowego emitowanego przez różne obiekty astronomiczne: kwazary, galaktyki, materię międzygalaktyczną i międzygwiazdową, gwiazdy (w szczególności nowe, supernowe, pulsary), Słońce, planety Układu Słonecznego itp. Rektascensja (RA) Oznaczana jako α – jedna ze współrzędnych astronomicznych, określających położenie ciała niebieskiego na sferze niebieskiej w układzie współrzędnych astronomicznych zwanym układem równikowym równonocnym. Definiujemy ją jako kąt dwuścienny pomiędzy płaszczyzną koła godzinnego punktu równonocy wiosennej (rektascensja równa 0h) a płaszczyzną koła godzinnego obiektu. Rektascensję nalicza się w kierunku na wschód, zgodnym z rocznym ruchem Słońca. Przyjmuje ona wartości z zakresu od 0h do 24h. Rok świetlny Jednostka odległości stosowana w astronomii. To odległość jaką pokonuje światło w próżni w ciągu jednego roku juliańskiego (365,25 dnia) to 63241 oraz 0,3066 pc. Rozdzielczość Cecha instrumentu ujawniająca się w możliwości obserwacji obiektów o określonej odległości kątowej. Im większa jest zdolność rozdzielcza tym bliższe sobie punkty są obserwowane jako odrębne, a nie jako pojedynczy punkt. Rozmiar kątowy Wielkość kątowa, kąt widzenia obiektu - jest to kąt pomiędzy skrajnymi promieniami tworzącymi obraz tego obiektu, dobiegającymi do punktu, w którym znajduje się obserwator. Dla przykładu rozmiary kątowe księżyca to - > perygeum: 0°33'28" , apogeum: 0°29'55" S Satelita Ciało o małej masie w porównaniu do masy ciała, wokół którego biegnie na stabilnej orbicie; satelity dzieli się na naturalne (księżyce planet) i sztuczne (stworzone przez człowieka). Seeing W astronomii obserwacyjnej wielkość, która określa stabilność atmosfery i nie ma związku z przejrzystością powietrza. W zależności od tego, czy atmosfera jest spokojna, czy też turbulentna, można przez teleskop uzyskać albo stabilne obrazy obiektów niebieskich, albo nie dostrzec praktycznie żadnych szczegółów. Sekunda łuku Jednostka miary łuku odpowiadająca 1/60 minuty łuku. Siatka krzyżykowa Specjalne siatki stosowane w okularach i celownikach umożliwiające precyzyjne skierowanie teleskopu. Soczewki achromatyczne Soczewki składające się z dwóch lub trzech oddzielnych elementów powodujących podczas ustawiania ostrości ogniskowanie promieni o różnych długościach fal w jednym punkcie. Rezultatem jest znaczna redukcja aberracji chromatycznej. Soczewki Barlowa Soczewki umieszczone przed okularem teleskopu zwiększające długość ogniskowej i powiększenie. Stopień Jednostka miary kąta. W kole występuje 360 stopni. Każdy stopień jest dzielony na 60 minut. Światłosiła Światłosiła jest stosunkiem ogniskowej do średnicy teleskopu i wyraża się prostym wzorem: f=F/D gdzie f to światłosiła, F ogniskowa, a D średnica obiektywu/zwierciadła. Szukacz Mały teleskop o małym powiększeniu i dużym polu widzenia mocowany równolegle do głównego teleskopu. Ułatwia lokalizację obiektów niebieskich i kierowanie teleskopu. T Teleskop soczewkowy (refraktor) Teleskop, którego układ optyczny zbudowany jest z soczewek. Teleskop zwierciadlany (reflektor) Teleskop, którego układ optyczny zbudowany jest ze zwierciadeł. Terminator Linia oddzielająca część oświetloną ciała niebieskiego od części nieoświetlonej Tranzyt Przejście ciała niebieskiego przez południk lokalny. 2. przejście mniejszego kątowo ciała przed tarczą większego. Typ widmowy gwiazd Metoda klasyfikacji gwiazd na podstawie ich koloru, czyli temperatury powierzchni i linii absorpcyjnych w widmie. Kolejne typy widmowe to O (niebieskie, bardzo gorące gwiazdy), B, A, F, G, żółte, K i M (czerwone, zimne). U Układ horyzontalny (alt-azymutalny) Koło horyzontalne ma 360o. Zaczyna się od 0 o (północ). Pionowe koło zaczyna się od 0o (horyzont) do 90 o (zenit). Układ planetarny Zbiór planet i innych ciał niebieskich okrążających wspólne centrum masy. Układ Słoneczny Układ ciał niebieskich znajdujących się pod dominującym wpływem grawitacyjnym Słońca i związanych wspólnym pochodzeniem. W Warstwy optyki Specjalnie wykonane antyrefleksyjne powłoki soczewek i zwierciadeł poprawiające sprawność optyczną sprzętu. Współrzędne sfery niebieskiej Są to pary liczb (rektascensja i deklinacja) używane do zlokalizowania obiektów niebieskich. Są one podobne do długości i szerokości geograficznej na Ziemi. Położenie ciał na niebie określa się, podając deklinację powyżej lub poniżej równika niebieskiego oraz rektascensję względem Punktu Barana. Wszechświat Całość czasoprzestrzeni, w której istniejemy, razem z materią i energią w niej występującą. Wyciąg okularowy Urządzenie teleskopu, które powoduje punktowe ogniskowanie promieni światła. Zwykłe ma mechanizm zębatkowy. Wydajność kwantowa (Quantum efficiency) Wielkość określająca jaka ilość fotonów padających na detektor CCD zamieniana jest na sygnał wyjściowy (ile elektronów zostało wybitych przy danej ilości padających fotonów). Wysokość Wysokość obiektu niebieskiego ponad horyzontem, mierzona w stopniach. Ź Źrenica wyjściowa Parametr przyrządu optycznego, określający średnicę krążka światła wydostającego się z przyrządu i wpadającego do oka obserwatora. Ustalenie jego wartości polega na pomiarze lub obliczeniach - źrenica wyjściowa jest równa ilorazowi średnicy obiektywu do powiększenia przyrządu optycznego. Przeczytaj na forum o źrenicy wyjściowej Z Zakres powiększenia Powiększenia uzyskane dla okularu o najmniejszej ogniskowej i dla największej. Aby w pełni wykorzystać możliwości teleskopu i móc cieszyć się dobrymi obrazami wystarczy 5-6 okularów o różnych ogniskowych. Zwierciadło diagonalne/ pryzmat diagonalny (kątówka) Dodatkowe oprzyrządowanie teleskopu umożliwiające prowadzenie wygodnych obserwacji szczególnie w przypadku refraktorów. Bez dodatkowych akcesoriów obraz uzyskany w teleskopie jest obrazem odwróconym. Zwierciadła i pryzmaty diagonalne dają obraz wyprostowany w osi poziomej (góra-dół), lecz będący odbiciem lustrzanym względem osi pionowej. Znaczenie terminów zawartych w leksykonie na podstawie oraz opracowania oraz definicji własnych forumowiczów FA.

Zadanie1 Gwiazda Ciało niebieskie, skupisko materii, która jest grawitacyjnie związana Planeta Ciało niebieskie krążące po orbicie wokół Słońca Księżyc Natu… NokiaN8 NokiaN8

Wideo: Wideo: NAJBARDZIEJ WYJĄTKOWE DZIECI na ŚWIECIE! Zawartość: Jakie są główne ciała astronomiczne?1. Gwiazda preonów2. Meteoroid3. Kometa4. Gwiazda neutronowa5. Asteroida6. Satelita7. Planety karłowate8. Skaliste planety9. Lodowe olbrzymy10. Gazowe olbrzymy11. Brązowe karły12. Gwiazdy13. Kwazary14. Czarne dziury15. Mgławica Wszechświat ma 13,8 miliarda lat i ma średnicę około 93 miliardów lat świetlnych. Krótko mówiąc, Kosmos jest wszystkim, co było, jest i będzie. A jego ogrom sprawia, że nie tylko jesteśmy dalecy od poznania choćby niewielkiej części jego tajemnic, ale jest domem dla zdumiewających i często przerażających ciał to jest to, że Wszechświat jest sumą ponad 2 milionów milionów galaktyk, które z kolei powstają w wyniku grawitacyjnej spójności między różnymi obiektami astronomicznymi, które je tworzą. Wszystko w Kosmosie opiera się na grawitacji. I to ciała o masie pozwalają na istnienie tej ile jest różnych rodzajów ciał niebieskich? Dużo. Wystarczy pomyśleć o ogromie Wszechświata, aby zdać sobie sprawę, że różnorodność obiektów tworzących Wszechświat jest po prostu niewyobrażalna. Ale w dzisiejszym artykule postaramy się przedstawić globalną wizję się na podróż przez Wszechświat, aby znaleźć główne typy ciał niebieskich, które go tworzą.. Od czarnych dziur po asteroidy, przechodząc przez gwiazdy neutronowe, planety, komety czy kwazary, będziemy zachwyceni obiektami zamieszkującymi lekturę: ["10 największych obiektów astronomicznych we Wszechświecie"] (10 największych obiektów astronomicznych we Wszechświecie)Jakie są główne ciała astronomiczne?Ciało niebieskie lub ciało astronomiczne to cały ten naturalny i indywidualny obiekt, który jest częścią Wszechświata, będąc bytem zdolnym do grawitacyjnego oddziaływania z innymi obiektami. W tym sensie ciało niebieskie jest znaczącą jednostką fizyczną znajdującą się w zauważyć, że chociaż zwykle traktuje się je jako synonimy, nie są one tym samym, co obiekt astronomiczny. Chodzi o to, że podczas gdy ciało astronomiczne jest pojedynczą strukturą, obiekt astronomiczny może być sumą różnych ciał niebieskich. Oznacza to, że na przykład Układ Słoneczny jest obiektem astronomicznym, który powstaje z sumy różnych ciał astronomicznych: Słońca, planet, satelitów, asteroid to jasno, możemy zacząć. Próbowaliśmy ustrukturyzuj naszą podróż, zaczynając od najmniejszych ciał, a kończąc na najbardziej kolosalnych, chociaż wielkość tych ciał jest bardzo zróżnicowana, dlatego należy ją traktować jako wskazówkę. Chodźmy Gwiazda preonówZaczynamy stylowo od jednego z najdziwniejszych ciał niebieskich (jeśli nie najbardziej) we Wszechświecie. Mamy do czynienia z typem hipotetycznej gwiazdy (jej istnienie nie zostało potwierdzone) niewiarygodnie małej, w przybliżeniu wielkości piłki golfowej. Teoretycznie te ciała astronomiczne uformowałyby się po śmierci, a następnie grawitacyjnym kolapsie gwiazdy na tyle dużej, by spowodować powstanie czarnej dziury, która jednak pozostała u tym sensie zapadnięcie grawitacyjne nie generuje osobliwości (co powoduje narodziny czarnej dziury), ale powoduje pękanie cząstek subatomowych (w tym kwarków protonów i neutronów), a następnie zanikają odległości wewnątrzatomowe i niewiarygodnie wysokie gęstości można sześcienny gwiazdy preonów ważyłby około biliarda kilogramów. Pamiętaj jednak, że jego istnienie nie zostało udowodnione. Gdyby istniały, byłyby najmniejszymi ciałami astronomicznymi we Wszechświecie (możliwe wyjaśnienie, dlaczego nie można ich zobaczyć z Ziemi), ponieważ cała gwiazda zostałaby ściśnięta w coś wielkości lekturę: „10 najgęstszych materiałów i obiektów we Wszechświecie” 2. MeteoroidZ dnia na dzień przechodzimy do znacznie większej liczby rzeczy. Meteoroid to rodzaj skaliste ciało astronomiczne o wielkości od 100 mikrometrów do 50 metrów i są to skaliste obiekty, które krążą po orbitach w pobliżu Ziemi (ale możemy to ekstrapolować na dowolną inną planetę). Są to zazwyczaj fragmenty komet lub asteroid, które uwięzione przez przyciąganie grawitacyjne Ziemi, w końcu wchodzą do naszej atmosfery, gdzie stają się lekturę: „6 rodzajów meteorytów (i ich charakterystyka)” 3. KometaKomety to ciała astronomiczne o średniej wielkości około 10 kilometrów średnicy i to okrąża Słońce po bardzo ekscentrycznych orbitach z prędkością do 188 000 kilometrów na godzinę. W Układzie Słonecznym zarejestrowanych jest łącznie 3153 komet (oczywiście mają też inne gwiazdy we Wszechświecie), a ich słynny „ogon” wynika z faktu, że gdy zbliżają się do Słońca, energia jonizująca wspomnianej gwiazdy powoduje Gaz komety jonizuje się, więc wytwarza własne światło. Ogon może osiągnąć rozmiary od 10 do 100 milionów lekturę: „Osiem rodzajów latawców (i ich charakterystyka)” 4. Gwiazda neutronowaCzy możesz sobie wyobrazić gwiazdę o masie Słońca, ale wielkości wyspy Manhattan? Jest to gwiazda neutronowa, rodzaj ciała niebieskiego, które w przeciwieństwie do gwiazdy preonów doskonale wiemy, że istnieje. Jest to najgęstsze ciało astronomiczne, którego istnienie zostało neutronowa powstaje, gdy supermasywna gwiazda (miliony razy większa od Słońca, ale nie na tyle masywna, by zapaść się w czarną dziurę) eksploduje, pozostawiając jądro, w którym protony i elektrony jej atomów łączą się w neutrony, czyli odległości wewnątrzatomowe znikają (ale cząstki subatomowe nie zostałyby rozbite tak, jak teoretycznie w preonach) i osiągnięto gęstość około biliona kg na metr lekturę: „15 rodzajów gwiazd (i ich charakterystyk)” 5. AsteroidaAsteroida to skaliste ciało niebieskie, większe niż meteoroid, ale mniejsze niż planeta. i zwykle niż satelita. Największe mają średnicę 1000 km i są skalistymi ciałami astronomicznymi, które krążą po orbicie wokół Słońca, która w przypadku Układu Słonecznego znajduje się pomiędzy orbitą Marsa i Jowisza. Jego rozpad powoduje powstawanie meteoroidów. 6. SatelitaNaturalny satelita to ciało astronomiczne o skalistej naturze (na ogół) większe od asteroidy (Ganimedes ma średnicę 5268 km, a Fobos tylko 22 km), choć naprawdę ważne jest to, że okrąża planetę. Ziemia ma tylko jednego satelitę (Księżyc), ale wokół planet Układu Słonecznego krąży łącznie 168 satelitów. 7. Planety karłowatePlanety karłowate stanowią granicę między satelitą a właściwą planetą. W przeciwieństwie do satelitów krążą wokół gwiazdy, ale nie spełniają warunku oczyszczenia swojej orbity. Jego masa nie jest wystarczająco duża, aby oczyścić jej drogę z innych ciał niebieskich. Pluton jest tego wyraźnym przykładem. Na 2376 km (prawie połowa Ganimedesa, największego satelity Jowisza) jest zbyt mała, aby uznać ją za planetę w ścisłym tego słowa przeczytanie: „Dlaczego Pluton nie jest planetą?” 8. Skaliste planetySkalista planeta to ciało niebieskie krążące wokół gwiazdy i to ma solidną powierzchnię, to znaczy skalisty charakter. Znane również jako planety telluryczne, są światami o dużej gęstości, co pozwala nam wywnioskować, że są stosunkowo małe (Ziemia ma średnicę 12 742 km). Planety skaliste to z reguły te, które są najbliżej swojej przeczytanie: „7 rodzajów planet (i ich charakterystyk)” 9. Lodowe olbrzymyLodowe olbrzymy to ciała astronomiczne, których skład opiera się głównie na ciężkich pierwiastkach, takich jak azot, węgiel, siarka i tlen (wodór i hel stanowią tylko 10% ich składu). Nie mają skalistej powierzchni, ale mają większe gęstości, więc są większe niż skaliste, ale mniejsze niż gazowe (jasnym przykładem jest Neptun i ma średnicę 24 622 km). Przy temperaturach rzędu -218 °C wszystkie jego składniki są poniżej temperatury zamarzania, co wyjaśnia, dlaczego składają się głównie z zamarzniętej wody, metanu i amoniaku. 10. Gazowe olbrzymyGazowe olbrzymy to największe planety ze wszystkich. Są to ciała astronomiczne, które podobnie jak ciała skaliste i lodowe olbrzymy krążą wokół gwiazdy macierzystej. Są podobne (w pewnym sensie) do lodu, ale w przeciwieństwie do lodu ich skład opiera się prawie wyłącznie na lekkich pierwiastkach: 90% to wodór i mają skalistej ani lodowej powierzchni, ale są po prostu (i z wyjątkiem jądra planetarnego) gazem. Mają bardzo małą gęstość, dzięki czemu są naprawdę duże. W rzeczywistości Jowisz, największa planeta w Układzie Słonecznym, ma średnicę 139 820 km. 11. Brązowe karłyW ten sam sposób, w jaki planety karłowate znajdowały się w połowie drogi między satelitą a planetą jako taką, brązowe karły znajdują się w połowie drogi między planetą (konkretnie gazowym olbrzymem) a właściwą gwiazdą. W rzeczywistości, brązowe karły to nieudane (coś typowego dla gwiazd) krążą wokół niego, ale ich rozmiar i masa nie są wystarczająco duże, aby w ich jądrze doszło do pełnego zapłonu reakcji syntezy jądrowej, więc nie świecą zbyt jasno. Są uważane za gwiazdy, ale tak naprawdę znajdują się na granicy gazowego olbrzyma i gwiazdy. 12. GwiazdyGwiazdy są motorem galaktyka, Droga Mleczna, może być domem dla ponad 400 000 milionów z nich. Są to duże ciała niebieskie złożone z plazmy (stan materii pomiędzy cieczą a gazem, w którym cząstki są naładowane elektrycznie), rozżarzone w ogromnych to ciała astronomiczne o rozmiarach od połowy wielkości Słońca (w czerwonych karłach) do potworów o średnicy 2,4 miliarda km (średnica Słońca wynosi 1,39 miliona km), co zdarza się u czerwonych hiperolbrzymów. Tak czy inaczej, ważne jest to, że wszystkie z nich przeprowadzają reakcje syntezy jądrowej w swoich jądrach, co daje im energię i sprawia, że lśnią własnym lekturę: „10 największych gwiazd we Wszechświecie” 13. KwazaryKwazary lub kwazary to jedne z najdziwniejszych ciał astronomicznych we Wszechświecie. Są to najjaśniejsze i najbardziej odległe (a zatem starożytne) ciała niebieskie, jakie znamy i z których się składamy hipermasywna czarna dziura otoczona niewiarygodnie dużym i gorącym dyskiem plazmy, który wystrzeliwuje strumień energii w kosmos na wszystkich długościach fal widma elektromagnetycznego i cząstek poruszających się z prędkością światła. Wszystko to sprawia, że świecą z intensywnością miliony razy większą niż przeciętna dowiedzieć się więcej: „Co to jest kwazar?” 14. Czarne dziuryCzarna dziura to bardzo dziwna rzecz. Ale dużo. Jest to ciało niebieskie, które generuje pole grawitacyjne tak niewiarygodnie silne, że nawet promieniowanie elektromagnetyczne (w tym światło) nie może uciec przed jego przyciąganiem. Jest to ciało astronomiczne, w którym łamane są prawa dziura powstaje po śmierci gwiazdy hipermasywnej (co najmniej 20 razy masywniejszej niż Słońce), w której zapaść grawitacyjna powoduje powstanie tzw. osobliwości, czyli obszar w czasoprzestrzeni bez objętości, ale o nieskończonej czasoprzestrzeń jest zepsuta. I chociaż uważane są za największe ciała we Wszechświecie, w rzeczywistości są najmniejsze. I nie chodzi tylko o to, że nie są to dziury, ale że trójwymiarowa struktura, którą „widzimy”, jest po prostu horyzontem zdarzeń, z którego światło nie może już uciec. Ale sama czarna „dziura” jest po prostu tą znana czarna dziura to TON 618, który znajduje się w centrum galaktyki odległej o 10 miliardów lat świetlnych, jest potworem o średnicy 390 milionów km. To 1300 razy odległość Ziemi od Słońca lub 40 razy odległość Neptuna od Słońca. Po prostu lekturę: „10 największych czarnych dziur we Wszechświecie” 15. MgławicaDotarliśmy do końca naszej podróży. Mgławice to bez wątpienia największe ciała astronomiczne we Wszechświecie. Mgławice to gigantyczne obłoki gazu i pyłu kosmicznego, które można rozumieć jako obszary w galaktyce, w których cząsteczki gazu (głównie wodoru i helu) i pyłu stałego są utrzymywane razem przez własne oddziaływanie chmury mają średnice od 50 do 300 lat świetlnych., co oznacza, że mogą mieć średnicę 3000 milionów kilometrów. A te mgławice są niezbędne dla Wszechświata, ponieważ są fabrykami gwiazd. Przez miliony lat kondensacja jego cząstek umożliwia narodziny gwiazd i wszystkich ciał astronomicznych, które lekturę: „7 rodzajów mgławic (i ich cechy)”

Neptun. Planetami nazywamy ciała niebieskie okrążające gwiazdę, znajdujące się na orbicie wokół niej. Wewnątrz planet nie zachodzą żadne reakcje termojądrowe. Świecą one światłem odbitym. Planety słoneczne krążą wokół Słońca w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Obracają się wokół własnej osi oraz mają

^{Każdy z nas wie, że żyjemy w ogromnym Układzie Słonecznym, a nasza planeta Ziemia jest jego częścią. Już w szkole podstawowej poznajemy pierwsze informacje na jego temat, dowiadujemy się, ile zawiera planet i jak się nazywają. Czy jednak każdy może łatwo wyjaśnić, czym jest Układ Słoneczny i scharakteryzować znajdujące się w nim obiekty? Choć nasze najbliższe otoczenie w kosmosie wydaje się znajome, skrywa wiele tajemnic. Czym jest Układ Słoneczny? Niewiele osób potrafi bezbłędnie odpowiedzieć na pytanie, co to jest Układ Słoneczny i jakie zawiera planety. Jest to układ planetarny, którego centrum stanowi gwiazda nazwana Słońcem. Nasz układ planetarny jest częścią większej galaktyki, określanej przez naukowców jako Droga Mleczna. W Układzie Słonecznym znajduje się 8 planet, 3 planety karłowate oraz duża liczba księżyców, przekraczająca 150. Ponadto znaleźć można w nim liczne mniejsze ciała niebieskie, czyli asteroidy, komety, czy meteoryty. Wiele osób zastanawia się, ile lat ma Układ Słoneczny. Szacuje się, na podstawie do tej pory zebranych danych i ogólnego stanu wiedzy, że istnieje on ok. 4,6 – 5 miliardów lat. Naukowcy, starając się odpowiedzieć na pytanie, jak powstał Układ Słoneczny, doszli do wniosku, że uformował się on na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się supernowej, czyli używając potocznego wyrażenia, jej wybuchu. Część zapadającej się masy utworzyła gwiazdy, między innymi Słońce. Reszta materiału z supernowej utworzyła dysk protoplanetarny, z którego powstały pozostałe ciała niebieskie, między innymi planety. Co to jest planeta? To pytanie, na które pozornie łatwo odpowiedzieć. O planetach uczymy się w szkole, poznajemy ich nazwy i dowiadujemy się kilku informacji. Międzynarodowa Unia Astronomiczna definiuje pojęcie „planeta” jako obiekt astronomiczny, który okrąża gwiazdę lub jej pozostałości, nie przeprowadza reakcji termojądrowej we własnym wnętrzu, jest wystarczająco duży, aby uzyskać okrągły kształt oraz zdominować przestrzeń wokół swojej orbity. Planety nie świecą własnym światłem, w przeciwieństwie do gwiazd, a jedynie je odbijają. W Układzie Słonecznym planety krążą wokół gwiazdy po orbitach o eliptycznym kształcie. Szacuje się, że 99,866% masy całego układu stanowi Słońce. Pozostałe 0,133% to, krążące wokół gwiazdy i wokół siebie nawzajem, ciała niebieskie. Wokół planet krążą księżyce, również po eliptycznych orbitach. Słońce dzięki swojej olbrzymiej masie utrzymuje cały układ, wytwarzając ogromną siłę grawitacji. Kolejność planet w Układzie Słonecznym od jego centrum to: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Różnią się one między sobą wielkością, budową, odległością od Słońca oraz temperaturą na powierzchni. Każda planeta okrąża centralną gwiazdę układu z różną prędkością. Najszybciej poruszają się te, które znajdują się najbliżej Słońca i oddziałuje na nie największa siła grawitacyjna. Merkury Pierwsza planeta od Słońca to Merkury. Ze względu na bliskość gwiazdy jest najgorętsza. Merkury to również najmniejsza planeta w Układzie Słonecznym. Nie ma żadnych naturalnych satelitów ani powietrza i atmosfery odpowiednich do powstania życia na jej powierzchni. Planeta pokryta jest licznymi kraterami, podobnie jak ziemski Księżyc. Na jej powierzchnię nieustannie przedostają się cząsteczki wiatru słonecznego, które według naukowców mogły rozwiać istniejącą tam atmosferę. Na planecie nie rozlega się żaden dźwięk. Na północnej i południowej stronie Merkury ma inne temperatury, często różniące się o kilkaset stopni Celsjusza. Planeta jest niewidoczna z Ziemi, można ją obserwować tylko dzięki zdjęciom wykonanym przez satelity. Jeśli chcesz zobaczyć, jak wygląda Merkury lub pokazać Układ Słoneczny dziecku, możesz wyświetlić jego obraz na projektorze. Taki sposób nauki z pewnością zainteresuje każdego. Odpowiedni sprzęt pomoże Ci znaleźć ranking projektorów. Cały Układ Słoneczny może łatwo znaleźć się na ścianie w Twoim pokoju. Wenus Wymieniając planety Układu Słonecznego w kolejności, drugą będzie Wenus. Jest to trzeci pod względem jasności obiekt widziany na naszym niebie. Wenus najczęściej widoczna jest rano i wieczorem. Z tego względu nazywana jest gwiazdą poranną lub wieczorną. Na powierzchni planety znajduje się wiele aktywnych wulkanów. Wenus znana była już w czasach starożytnych, ale wciąż nie można dokładnie zobaczyć jej powierzchni przez otaczającą ją gęstą chmurę dwutlenku węgla. Ziemia Jeśli zastanawiasz się, którą planetą od Słońca jest Ziemia, to znajduje się ona za Wenus. Czyni ją to trzecią planetą w Układzie Słonecznym. Jest to jedyne miejsce w naszym układzie, na którym rozwinęło się życie. W atmosferze znajdują się duże ilości tlenu, a 70,8% procent powierzchni zajmuje woda. Odróżnia to Ziemię od innych planet Układu Słonecznego. Naukowcy podejrzewają, że woda pojawiła się wraz z kometami, które uderzały w powierzchnię planety podczas jej ewolucji. W składzie atmosfery Ziemi znajduje się 78% azotu, 21% tlenu oraz pozostałe gazy, takie jak dwutlenek węgla, czy argon. Mars Marsa, czyli Czerwoną Planetę, po raz pierwszy zaobserwowano już w starożytności. Swoją nazwę zawdzięcza rdzawo-czerwonej powierzchni, pokrytej zardzewiałym pyłem żelaznym. Starożytnym kolor ten kojarzył się z wojną, dlatego zaczęto określać planetę mianem rzymskiego boga wojny. Wszystkie nazwy planet Układu Słonecznego, z wyjątkiem Ziemi, nawiązują do postaci ze starożytnych greckich i rzymskich panteonów. Mars ma niewielką siłę grawitacji, więc nie może utrzymać stałej atmosfery. Na powierzchni tej planety znajduje się najwyższa góra w Układzie Słonecznym, mierząca ponad 20 km wysokości. Woda na Marsie (znajdująca się głównie na biegunach) jest zamarznięta. Jowisz Piąta planeta Układu Słonecznego, Jowisz, jest jednocześnie największa i najcięższa (jej masa jest ok. 318 razy większa niż Ziemi). Znajduje się w dużej odległości od Marsa. Jowisz składa się z kamiennego rdzenia i wodoru. Atmosfera na planecie jest bardzo gęsta, w efekcie tworzą się chmury o żółtym, białym i czerwonym odcieniu oraz liczne brązowe plamy i paski. Temperatura na powierzchni Jowisza wynosi -148 stopni Celsjusza. Ustawiając planety Układu Słonecznego od najmniejszej do największej, miejsce Jowisza byłoby na końcu. W obecnym układzie znajduje się jednak w środku, pomiędzy różniącymi się od siebie rozmiarem i masą planetami. Wiele osób zastanawia się także, ile księżyców ma najcięższa planeta Układu Słonecznego. Do tej pory odkryto ich prawie 80, z czego najbardziej znany jest Io. Saturn Saturn to szósta planeta w Układzie Słonecznym i druga pod względem wielkości. Jest to gazowy olbrzym. Wskazując, które planety Układu Słonecznego mają pierścienie, trzeba wspomnieć zarówno Jowisza, jak i Saturna. W przypadku szóstej planety naszego układu, jest ich 9, rozciągają się one na kilkadziesiąt kilometrów i składają się z milionów mniejszych i większych fragmentów skał i lodu. Atmosfera Saturna składa się głównie z wodoru, a średnia temperatura na powierzchni wynosi -130 stopni Celsjusza. Szósta planeta naszego Układu Słonecznego została odkryta dopiero w XVII w. Uran Uran to trzeci gazowy olbrzym w naszym układzie. Obserwując, jak wygląda Układ Słoneczny, można zauważyć, że siódma planeta ma ciekawy, zielono-niebieski kolor. Za barwę Urana odpowiada metan. Planeta ta została odkryta przypadkowo w XVIII w. przez Williama Herschela, wybitnego astronoma. Uran jest mniejszy i ma gęstszą atmosferę niż Saturn i Jowisz. Na powierzchni planety panują niesprzyjające warunki i bardzo niskie temperatury. Rdzeń Urana prawdopodobnie składa się ze skał otoczonych grubymi warstwami lodu. Wokół planety krąży kilkanaście księżyców oraz otacza ją ok. 10 pierścieni, niewidocznych ze względu na swoją ciemną barwę. Neptun Ostatnią, najmniejszą gazową planetą w Układzie Słonecznym jest Neptun, odkryty w XIX wieku przez niemieckiego astronoma. Neptun przypomina rozmiarem, wagą i wyglądem Uran, ale ma inną atmosferę. Na planecie formuje się wiele burz i chmur, poruszających się z prędkością dochodzącą do 1000 km/h. Dopiero w 1989 roku sonda o nazwie Voyager 2 pomogła naukowcom stwierdzić istnienie pierścieni wokół Neptuna, które są słabo widoczne. Pluton Wiele osób, zastanawiając się, ile jest planet w Układzie Słonecznym, waha się między odpowiedzią osiem a dziewięć. Wszystko za sprawą Plutona, który kiedyś uznawany był za ostatnią planetę naszego układu. W 2006 roku to ciało niebieskie zostało pozbawione statusu planety i uznano je za planetę karłowatą. Na tę decyzję wpływ miała przede wszystkim wielkość Plutona. Planeta karłowata to taka, która nie stała się dominująca grawitacyjnie na swojej orbicie i dzieli ją z podobnymi rozmiarem ciałami niebieskimi. Pluton krąży za Neptunem w obszarze nazwanym Pasem Kuipera. Znajduje się w bardzo dużej odległości od Słońca, w miejscu, gdzie unoszą się pozostałości z czasu, gdy Układ Słoneczny dopiero powstawał. Układ Słoneczny. Ciekawostki, o których naukowcy wiedzą niewiele Układ Słoneczny wciąż stanowi bardzo dużą tajemnicę dla badaczy. Naukowcy nie mogą znaleźć odpowiedzi na niektóre pytania lub nie są zgodni, co do natury niektórych zjawisk. ♦ Nazwy ciał niebieskich, o których istnieniu wie niewiele osób — w naszym Układzie Słonecznym znajdują się prawdopodobnie niezliczone ilości ciał niebieskich. Naukowcom udało się jednak odkryć część z nich, które są bardzo interesujące. Przykładem takiego ciała niebieskiego jest Haumea, planeta karłowata o jajowatym kształcie. Znajduje się ona w Pasie Kuipera, podobnie jak Pluton. Ciekawy w tej planecie karłowatej jest brak kulistego kształtu, choć jej masa i rozmiar umożliwiłyby stworzenie kształtu sferycznego. Szybki ruch obrotowy spowodował jednak jej rozciągnięcie. Innym ciekawym ciałem niebieskim jest Tryton, księżyc Neptuna. Wyróżnia go ruch wsteczny wokół planety, który sugeruje, że został on przechwycony przez pole grawitacyjne Neptuna. Tryton z każdym okrążeniem planety zbliża się do jej powierzchni i szacuje się, że za ok. 1,4 – 3,5 mld lat zderzy się z nią lub rozpadnie na fragmenty, tworząc pierścień. ♦ Granica Układu Słonecznego — jedną z tajemnic, których nie udało się jeszcze rozwiązać naukowcom, jest granica naszego układu planetarnego. Informacje o Układzie Słonecznym napływające z kilku sond pozwalają przypuszczać, że istnieje fizyczna ściana, oddzielająca nasz układ od reszty kosmosu. Naukowcy przypuszczają, że żyjemy w ogromnej bańce wodorowej, dzielącej nas od bezkresnej przestrzeni. ♦ Dziewiąta planeta Układu Słonecznego — naukowcy podejrzewają istnienie dziewiątej planety w Układzie Słonecznym i nie jest to Pluton. W Pasie Kuipera zaobserwowano zjawisko nazwane klifem Kuipera. Krążą tam różne ciała niebieskie, między innymi planety karłowate. Granica Pasa według przypuszczeń naukowców powinna stopniowo się rozpraszać, ta jednak ma wyraźne zakończenie. Mogłoby to wskazywać na istnienie jakiegoś obiektu, którego siła grawitacyjna mogłaby oddziaływać na Pas. ♦ Wysoka temperatura korony Słońca — na powierzchni Słońca panuje wysoka temperatura sięgająca 5500 stopni Celsjusza. Jednak najgoręcej jest nie przy samym centrum gwiazdy, ale na jej obrzeżach. Korona Słońca może mieć nawet 2 miliony stopni Celsjusza. Naukowcy nie wiedzą, dlaczego powstała taka różnica temperatur. Istnieje kilka teorii, między innymi dotyczących fal Alfvena, nie są one jednak całkowicie wiarygodne i mają wiele luk. ♦ Kwestia życia na Marsie — hipotezy dotyczące życia na Marsie, a konkretniej bakterii pod powierzchnią planety, pojawiły się na skutek odkrycia obecności metanu. Gaz ten powszechny jest tam, gdzie żyją organizmy. Powstaje w wyniku procesów biologicznych, choć nie zawsze, może mieć także inne źródła. Dlatego kwestia jakiegokolwiek życia na Czerwonej Planecie pozostaje nierozstrzygnięta. ♦ Niezwykła budowa Układu Słonecznego — badając kosmos na podstawie budowy naszego Układu Słonecznego, naukowcy zdziwili się odkrywając, że inne układy planetarne wyglądają odmiennie. W porównaniu do reszty nasza przestrzeń w kosmosie jest anomalią. W większości zbadanych układów znajdujące się w nich planety były podobnej wielkości i były w podobnych odstępach od centralnej gwiazdy i siebie nawzajem. Odległość planet od Słońca w naszym układzie jest różna. Tylko cztery pierwsze planety mają podobną średnicę i podobne odstępy między sobą. Ciekawy jest fakt, że odległość Saturna od Urana jest równa tej między Saturnem a Słońcem. ♦ Intrygujące księżyce Saturna — Saturn ma obecnie ponad 80 odkrytych księżyców, a niektóre z nich mają niezwykłe cechy. Udało się ustalić, że Tytan ma atmosferę, a parę z nich ma nawet oceany. Przykładem jest księżyc o nazwie Enceladus, który ma ocean o zasoleniu porównywalnym do ziemskiego. W rezultacie naukowcy oceniają, że może mieć on warunki najbardziej sprzyjające powstawaniu życia. ♦ Temperatura Neptuna — wyobraźmy sobie Układ Słoneczny. Prezentacja każdej z planet pozwala stwierdzić, że Neptun, znajdujący się najdalej od Słońca ma bardzo niesprzyjające warunki. Naukowcy odkryli jednak, że jego powierzchnia ma ok. -200 stopni Celsjusza, co według badaczy jest nietypowe. Temperatura powinna być według nich niższa. Neptun wydziela jednak promieniowanie o dwukrotnie silniejszej mocy niż Słońce. Jak to możliwe? Naukowcy wciąż nie znaleźli odpowiedzi na to pytanie. Niektórzy badacze twierdzą, że za silne promieniowanie odpowiedzialne są diamentowe deszcze, powodujące olbrzymie tarcie. ♦ Nietypowe burze na Jowiszu — burze to częste zjawiska, których doświadczają planety Układu Słonecznego. Opis tych na Jowiszu jest jednak nietypowy. Kształtują się zwykle w okolicach biegunów i łączą się w geometryczne, heksagonalne kształty. Wyglądem przypominają plaster miodu. Największa planeta w Układzie Słonecznym ma również największe burze. Średnice cyklonów osiągają 4000 km, a czasem nawet 6000 km. Na innych, gazowych gigantach również pojawiają się burze, ale formują się one pojedynczo. Na Jowiszu łączą się w regularne kształty.}

ciało niebieskie krążące wokół gwiazdy, świecące światłem odbitym. orbity. eliptyczne, koliste drogi po których planety obiegają słońce. planety karłowate.

Lista słów najlepiej pasujących do określenia "ciało niebieskie krążące wokół gwiazdy":PLANETAASTEROIDASATELITAKSIĘŻYCPLANETOIDAORBITAKOMETAUKŁADATMOSFERAMETEORJĄDROPLANETYAGENTNIEBOSFERAASTRONOMKWAZARFIRMAMENTGWIAZDKAASTROLOG

ciało niebieskie zbudowane z wodoru i helu, zachodzą w niej reakcje jądrowe, świeci własnym światłem. ciało niebieskie krążące wokół planety.

Jeżeli wykonasz zdjęcie nieba nocnego z długim czasem naświetlania, to okaże się, że wszystkie gwiazdy wydają się krążyć wokół jednej gwiazdy - Gwiazdy Polarnej. Dlaczego tak się dzieje? © 23AM - Gwiazdy oczywiście nie poruszają się wokół Gwiazdy Polarnej. Ruch ten jest pozorny. Jest on związany z obrotem Ziemi wokół własnej osi. Ponieważ obserwator (czyli my) znajduje się na powierzchni Ziemi, to i układ odniesienia znajduje się właśnie na niej. W tym układzie odniesienia to gwiazdy wydają się obracać a nie Ziemia. Oś obrotu, łącząca oba bieguny Ziemi, jest wycelowana w sferę niebieską. W okolicy tej osi na północy znajduje się właśnie Gwiazda Polarna (z dokładnością poniżej jednego stopnia), należąca do konstelacji Małego Wozu. Na południowym niebie jest to ledwo widoczna gołym okiem gwiazda. Co ciekawe Gwiazda Polarna oznacza obiekt, który znajduje się najbliżej bieguna niebieskiego i w historii rolę tę pełniły rożne ciała niebieskie. Układ gwiazd na niebie podlega nieustannym zmianom. Dziś jest to najjaśniejsza gwiazda Małej Niedźwiedzicy, jednak w wyniku precesji osi ziemskiej sytuacja ciągle ulega zmianie. Ziemia zwyczajnie zachowuje się jak dziecięcy, wirujący bąk. Jej oś zatacza w przestrzeni stożek. Orientacja osi ziemskiej zmienia się co niecałe 26 tysięcy lat (jest to tak zwany rok platoński). Ruch gwiazd zarejestrowany przez aparat nie jest idealnie kołowy. Istnieją odchylenia związane z ruchem orbitalnym naszej planety wokół Słońca, precesją osi naszego globu, a także, o czym nie każdy wie, ruchem własnym każdej z gwiazd. Poniższa animacja ilustruje ruch pozorny gwiazd na nocnym niebie i ułatwi zrozumienie tego tematu. Ostatnio opublikowane w PytajnikuIle śpią ssaki?Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?Najmniejszy ssakJakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?Największy ssakKtóry z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?Zobacz więcejPrzeglądaj wszystkie artykuły dotyczące ciekawostek ze świata teżRuchRuch można zdefiniować jako zmianę położenia pewnego obiektu względem innego, dowolnie wybranego obiektu (ciała) lub układu tych obiektów, które nazywamy układem odniesienia. To jedno z najpowszechniej występujących zjawisk w przyrodzie. Brak ruchu to – to dziedzina nauki, zajmująca się badaniem ciał niebieskich takich jak gwiazdy, planety, mgławice, galaktyki, komety, asteroidy itp. oraz zjawisk, które zachodzą w PolarnaGwiazda Polarna - jest to gwiazda na sferze niebieskiej, w którą jest wycelowana oś obrotu, łącząca oba bieguny Ziemi.© 2019-11-22, ART-3708 Niektóre treści nie są dostosowane do Twojego profilu. Jeżeli jesteś pełnoletni możesz wyrazić zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych. W ten sposób będziesz miał także wpływ na rozwój naszego serwisu.

Księżyc jest naturalnym stylita ziemi. To zbudowane ze skał ciało niebieskie krążące wokół ziemi. Jedno okrążenie ziemi zajmuje księżycowe 28 dni. Księżyc ma 4.5 miliarda lat. Ta prezentacja o kosmosie będzie wspaniałym wprowadzeniem do dyskusji na temat kosmosu, astronomii i miejsca ziemi we wszechświecie.

Polski radioastronom, Aleksander Wolszczan, udowodnił istnienie planet krążących wokół dziwacznej gwiazdy. To zupełnie inny system niż ten, który znamy. Jak podaje w przestrzeni kosmicznej udało się odkryć planety o bardzo nietypowych właściwościach. Mają one swoją gwiazdę, ale tworzą z nią dość mroczny także: Na niebie w Sardynii ukazało się niezwykłe zjawisko. NASA pokazuje piękne ujęciePolak odkrył dwie planety poza Układem Słonecznym. Tworzą przerażający układ z pulsaremMogłoby się wydawać, że jeśli planety krążą wokół gwiazd, są to ciała niebieskie przypominające Słońce. Naukowcy przez dłuższy czas podejrzewali, że zapewne tylko takie obiekty - a więc jasne gwiazdy typu widmowego - mogą tworzyć system planetarny. Nasza wiedza o kosmosie jest jeszcze zbyt ograniczona, byśmy mogli stawiać inne hipotezy. Odkrycie polskiego badacza działa jednak na wyobraźnię. Naukowiec wypatrzył pierwsze planety poza Układem Słonecznym, które krążą wokół gwiazdy zupełnie innej niż Słońce. To... pulsar to najbardziej tajemnicze gwiazdy, jakie istnieją. Możemy udowodnić, że się gdzieś pojawiły, ale ludzkie oko nie jest w stanie ich zobaczyć ani w świetle optycznym, ani rentgenowskim. Emitują promieniowanie, przez co badacze są w stanie je namierzyć. To jedyny dowód na to, że gdzieś występują. Te dziwaczne obiekty obracają się wokół własnej osi z niesamowitą prędkością - w ciągu sekundy wykonują około kilkaset się to zupełnie nierealne. Jak się jednak okazuje, takie obiekty mogą przyciągać planety tak samo jak inne gwiazdy. Aleksander Wolszczan odkrył jeden z takich układów. Phobetor i Poltergeist - egzoplanety krążące wokół pulsaraPoza Układem Słonecznym występują dwie egzoplanety, które są kilka razy większe od Ziemi i orbitują wokół niewidocznej gwiazdy. Otrzymały przerażające nazwy: Phobetor i Poltergeist. Pierwsza z nich oznacza uosobienie nocnych koszmarów, a więc wszelkich potworów ukazujących się we śnie - takich, które mogą ożyć w każdej chwili. Druga, Poltergeist, to z kolei imię niewidzialnego ducha, który wywołuje dźwięki przypominające pukanie, szuranie, gwizdy albo trzaski, generując tym samym straszliwy przerażające nazwy w oczywisty sposób nawiązują do mrocznego układu z gwiazdą, która nie wytwarza światła ani ciepła, a jedynie tajemnicze promieniowanie. Trzeba przyznać, że nasz Układ Słoneczny w porównaniu z tym systemem planetarnym wydaje się wyjątkowo przyjaznym miejscem do życia. Co sądzicie o nazywaniu planet imionami duchów?Zobacz także: Jak naprawdę wygląda panorama Marsa? W sieci pojawił się jej fałszywy obrazNiewielu osobom udaje się zdobyć w tym quizie maksymalną ilość punktów. Spróbujesz? Botanika. Czy owocnik trufli rośnie pod ziemią? tak nie

Rysunek ukazujący położenie Ziemi w środku Wszechświata oraz Słońce, planety i gwiazdy krążące dookoła niej – zgodnie z teorią geocentryczną. Dopiero badania, obserwacje i pomiary polskiego astronoma Mikołaja Kopernika dowiodły, że Ziemia oraz inne planety okrążają Słońce. Obecnie nie ma już wątpliwości, że stworzona

AGN Jądra galaktyk aktywnych (kwazary, galaktyki Seyferta, blazary i radiogalaktyki), które promieniują więcej energii niż można by wytłumaczyć obecnością gwiazd. akrecja Spadanie rozproszonej materii otaczającej gwiazdę lub planetę na jej powierzchnię. Szczególnie intensywna w układach podwójnych, w których zachodzi wymiana masy między składnikami. akrecyjny dysk Rotujący dysk gazu i pyłu, który może otaczać różnego rodzaju gwiazdy i inne masywne obiekty. anizotropia Własność Wszechświata polegająca na tym, że wygląda on inaczej, gdy patrzymy w różnych kierunkach. aphelium Najbardziej oddalony od Słońca punkt orbity okołosłonecznej ciała niebieskiego. astronomia Nauka zajmująca się badaniem ciał niebieskich, planet, gwiazd i gwiazdozbiorów. atmosfera Gazowa powłoka planety, Księżyca lub zewnętrzna warstwa gwiazdy. Posiadają ją wszystkie planety oprócz Merkurego. Na ogół są nieprzezroczyste dla promieniowania widzialnego i całkowicie przesłaniają stałą powierzchnię planety. atomy Małe cząsteczki materii, z których składają się wszystkie substancje. AU Średnia odległość Ziemi od Słońca - około 149,6 milionów kilometrów; używana do wyrażania wzajemnych odległości ciał w układach planetarnych. biały karzeł Biały karzeł to końcowe stadium ewolucji gwiazdy o masie mniejszej niż 1,4 masy Słońca, które jest gęstym stygnącym jądrem węglowo-tlenowym świecącym ultrafioletowym światłem. blazar Kwazar, który jest zwartym radioźródłem, w zakresie optycznym i podczerwonym ma widmo strome oraz polaryzację liniową (3-20 %), wykazuje nieregularne zmiany jasności oraz kierunku i stopnia polaryzacji w skali dni, we wszystkich zakresach widma. W widmie blazara mogą występować silne linie emisyjne i absorpycjne. bolid Bolid to meteor znacznych rozmiarów, jasnością przewyższający planetę Wenus. brakująca masa Hipotetyczna masa, która według niektórych uczonych może istnieć w przestrzeni kosmicznej i dzięki której Wszechświat ma gęstość krytyczną, czyli wartość omega równą 1. Masy tej musiałoby być 10 razy więcej niż udało się do tej pory wykryć. brązowy karzeł Brązowe karły są to obiekty gwiazdopodobne o masie zbyt małej (poniżej 8% masy Słońca - 80 mas Jowisza), by mogły zachodzić w nich reakcje przemiany wodoru w hel, które są głównym źródłem energii gwiazd ciągu głównego. Od gazowych planet odróżnia je to, że często występują same w przestrzeni. Pierwszego brązowego karła zaobserwowano w 1995 roku. Określa się je czasem mianem niewypałów, nieudanych gwiazd, bądź superplanet. cefeida Jest to typ gwiazd zmiennych, w których zmiany jasności następują w wyniku okresowych pulsacji gwiazdy. chromosferyczny rozbłysk Jeden z elementów aktywności Słońca; rozbłyski chromosferyczne zachodzą w chromosferze i polegają na gwałtownym (w ciągu kilku minut) pojaśnieniu relatywnie małego obszaru (mniej niż 0,1% powierzchni Słońca). ciało niebieskie Sztuczne lub naturalne obiekty znajdujące się w przestrzeni kosmicznej. ciemna materia Ciemna materia, zwana także brakującą masą, buduje 90% Wszechświata. Niestety co do jej składu i konsystencji wciąż naukowcy nie są pewni, pomimo istnienia olbrzymiej ilości teorii na ten temat. Jest to materia we Wszechświecie, którą wykrywamy dzięki jej oddziaływaniu grawitacyjnemu, ale której nie widzimy. Ciemną materię złożoną z cząstek o niewielkich przypadkowych prędkościach, które łatwo się grupują pod wpływem grawitacji, nazywamy zimną materią. Ciemna materia złożona z cząstek o dużych typowych prędkościach, które w związku z tym trudno się grupują, nosi nazwę gorącej ciemnej materii. czarna dziura Obiekt o masie tak zwartej, że nawet światło nie może się wydostać spod wpływu jego silnego pola grawitacyjnego. Z zewnątrz ciało takie będzie czarne. Prawdopodobnie niektóre masywne gwiazdy po wyczerpaniu swojego paliwa jądrowego zapadają się pod własnym ciężarem, tworząc czarną dziurę. czas Greenwich Czas oparty na uśrednionym w zakresie roku ruchu obrotowym Ziemi. Punktem początkowym doby w tym systemie jest dolna kulminacja Słońca na południku 0 (Greenwich). czas Hubble'a Odwrotność stałej Hubble'a. Czas Hubble'a jest dobrym przybliżeniem wieku Wszechświata. Aby otrzymać dokładniejsze oszacowanie, należy znać jeszcze wartość omega, ponieważ tempo ekspansji zmienia się w czasie. czerwony olbrzym Gwiazda o dużych rozmiarach i stosunkowo niskiej temperaturze powierzchni; czerwone olbrzymy zawdzięczają swój charakterystyczny kolor niewielkiej temperaturze fotosfery. deszcz meteorytów Jednoczesny spadek na dany teren dużej liczby meteorytów, pochodzących z rozpadu większego meteoroidu w atmosferze. Dopplera efekt Zmiana częstości obserwowanej fali, wywołana względnym ruchem źródła fali i obserwatora. Droga Mleczna Nasza galaktyka, w której znajduje się Układ Słoneczny wraz Ziemią; widoczna na niebie jako jasna smuga, jej centrum znajduje się w konstelacji Strzelca. druga zasada termodynamiki Prawo fizyczne sformułowane w XIX wieku, które mówi, że każdy izolowany układ staje się wraz z upływem czasu coraz bardziej nieuporządkowany. dylatacja czasu Dylatacja czasu to wydłużenie czasu, efekt opóźnienia zegara będącego w ruchu w stosunku do zegara spoczywającego w układzie inercjalnym. dysk protoplanetarny Pyły i gazy znajdujące się wokół młodej gwiazdy, tworzące pewnego rodzaju dysk. ekliptyczne współrzędne Układ współrzędnych astronomicznych, w którym płaszczyzną podstawową jest płaszczyzna ekliptyki, a kierunkiem podstawowym - kierunek ku punktowi Barana. eklipytka Wielkie koło na sferze niebieskiej, wzdłuż którego obserwuje się pozorny ruch Słońca, będący odbiciem ruchu rocznego Ziemi dookoła Słońca. ekspansja wykładnicza Niezwykle szybkie rozszerzanie się przestrzeni, gdy odległość między dwoma dowolnymi punktami jest wykładniczą funkcją czasu. Według inflacyjnego modelu Wszechświata we wczesnych etapach ewolucji Kosmosu przeszedł on przez krótką fazę wykładniczej ekspansji, podczas której jego rozmiary ogromnie wzrosły. elipsa Spłaszczone koło podobne do owalu, Ruch planet odbywa się po orbitach eliptycznych. fałszywa próżnia Pozorny kształt Księżyca lub planety oglądanej z Ziemi, np. pełnia lub sierp Księżyca. Obszar przestrzeni, który wydaje się pusty, ale w rzeczywistości zawiera utajoną energię. Gdy energia ta zostaje uwolniona, fałszywa próżnia się rozpada. faza Pozorny kształt Księżyca lub planety oglądanej z Ziemi, np. pełnia lub sierp Księżyca. fluktuacje kwantowe Ciągłe zmiany własności układu fizycznego spowodowane statystycznym charakterem natury, wynikającym z mechaniki kwantowej. Fluktuacje kwantowe mogą powodować powstawanie i znikanie cząstek. Według niektórych teorii cały Wszechświat mógł powstać z niczego jako fluktuacja kwantowa. foton Cząstka elementarna przenosząca oddziaływanie elektromagnetyczne. Światło jest strumieniem fotonów. fundamentalne stałe przyrody Wielkości fizyczne, takie jak prędkość światła lub masa elektrony, stanowiące istotny element praw fizyki. Sądzi się, że stałe te nie zmieniają się w czasie i są takie same wszędzie we Wszechświecie. Większość fizyków traktuje te stałe jako zadane własności Wszechświata. galaktyczne halo Sferyczny obszar otaczający dysk galaktyki, przede wszystkim Drogi Mlecznej, składający się głównie ze starych gwiazd II populacji skupionych w gromady kuliste. galaktyczne współrzędne Układ współrzędnych astronomicznych, w którym płaszczyzną podstawową jest płaszczyzna równika Galaktyki, a kierunkiem podstawowym - kierunek ku centrum Galaktyki. galaktyka Duże skupisko układów planetarnych, gwiazd i mgławic. Skupisk takich są we Wszechświecie miliardy. galaktyka karłowata Typ galaktyk o małych rozmiarach, poniżej 2 kpc, i małej jasności absolutnej. gęstość krytyczna Graniczna wartość średniej gęstości materii we Wszechświecie. Wszechświat o gęstości przekraczającej tę wartość jest zamknięty. Średnią gęstość materii we Wszechświecie oblicza się, mierząc ilość masy zawartej w dużym obszarze przestrzeni, który obejmuje wiele galaktyk, i dzieląc ją przez objętość tego obszaru. Gęstość krytyczna jest określona przez obecne tempo ekspansji Wszechświata. globula Ciemna mgławica pyłowa, stosunkowo niewielkich rozmiarów (0,1 - 1,0 pc), widoczne na tle mgławic jasnych. grawitacja Siła, z jaką Ziemia lub inne ciała niebieskie przyciągają przedmioty. Grawitacja utrzymuje planety na orbitach dookoła Słońca. grawitacyjne zapadanie Nieograniczone kurczenie się pod wpływem siły ciążenia obiektów, które nie mogą osiągnąć stanu równowagi hydrostatycznej. gromada galaktyk Skupisko kilku, kilkunastu, kilkudziesięciu, lub kilkuset galaktyk, tworzących układ związany grawitacyjnie. gromada kulista Bardzo rozległe skupisko gwiazd o charakterystycznym kulistym kształcie. Zawierają tysiące lub nawet miliony gwiazd. Są one widoczne w naszej galaktyce i w galaktykach sąsiednich. gromada otwarta Luźne nagromadzenie gwiazd o niezdefiniowanym kształcie. Możemy wiele z nich zobaczyć na niebie. Dwie z nich, Hiady i Plejady, są łatwe do odnalezienia. Plejady są gwiazdami młodymi i resztka gazów pozostałych z pierwotnej mgławicy może być na nich nadal widoczna. Hiady są gromadą duża starszą. Gromady otwarte mogą zawierać od około dwunastu do wielu setek gwiazd. gwiazda Ciało niebieskie świecące własnym światłem pochodzącym z przemian jądrowych zachodzących w ich wnętrzu. gwiazda magnetyczna Gwiazda mająca silne pole magnetyczne o indukcji rzędu 0,1 tesli i większej. gwiazda neutronowa Niewielka gwiazda - o średnicy 10-100 km - której gęstość na skutek zapadnięcia grawitacyjnego jest porównywalna do gęstości jądra atomowego. gwiazda nowa Ciasny układ podwójny składający się z białego karła i często czerwonego olbrzyma, z którego następuje przepływ materii w kierunku mniejszego towarzysza; wybuch termojądrowy gromadzonej materii prowadzi do nagłego wzrostu jasności układu podwójnego. gwiazda nowa karłowata Ciasne układy podwójne, składające się z gwiazdy pokroju Słońca oraz białego karła, ściągającego od niej materię. Wybuch następuje w wyniku niestabilności w dyskach materii otaczającej białego karła. Zachowanie gwiazd nowych karłowatych jest bardzo podobne do zachowania gwiazd nowych. Tutaj jednak, skala zjawisk jest mniejsza. Gwiazda Polarna Inaczej "Gwiazda Biegunowa", gwiazda widoczna najbliżej północnego bieguna niebieskiego. Obecnie jest nią najjaśniejsza gwiazda Małej Niedźwiedzicy. gwiazda poranna Inaczej "jutrzenka", popularna nazwa planety Wenus, gdy jest widoczna nad horyzontem przed wschodem Słońca. gwiazda wieczorna Popularna nazwa planety Wenus, gdy jest widoczna nad horyzontem po zachodzie Słońca na zachodniej stronie nieba. gwiazda supergęsta Gwiazda, której ciśnienie wewnętrzne pochodzi głównie od zdegenerowanego gazu cząstek elementarnych; są to przede wszystkim białe karły i gwiazdy barionowe. gwiazda supernowa Masywne gwiazdy ulegające znacznemu pojaśnieniu wskutek eksplozji; wyróżnia się supernowe typu I i II. gwiazda zmienna Gwiazda zmieniająca swoją jasność w czasie. gwiazdy okołobiegunowe Gwiazdy nie zachodzące lub nigdy nie wschodzące dla danego miejsca na Ziemi. gwiazdy podwójne Układy złożone z dwóch gwiazd krążących wokół wspólnego środka masy. gwiazdy stałe Nazwa gwiazd używana w starożytności i średniowieczu dla odróżnienia ich od planet. gwiazdy szybkie Gwiazdy o prędkościach radialnych większych od około 65 km/s. W większości są to podolbrzymy i karły typów widmowych późniejszych niż F5. gwiazdy wielokrotne Układy zawierające trzy i więcej gwiazd, które są widziane gołym okiem jako gwiazda pojedyncza. gwiazdy zaćmieniowe Gwiazdy podwójne, których zmiany jasności są następstwem okresowego zasłaniania jednej gwiazdy przez drugą. gwiazdozbiory Grupa gwiazd na niebie, której nazwa jest związana z jej kształtem. Całe niebo podzielono na 88 gwiazdozbiorów. hel Gaz szlachetny, druga co do częstości występowania substancja we Wszechświecie. hipoteza braku brzegów Gaz szlachetny, druga co do częstości występowania substancja we Wszechświecie. Warunek początkowy dla Wszechświata zaproponowany przez Stephena Hawkinga i Jamesa Hartle'ego. Hipoteza ta obejmuje przeformułowanie matematyki ogólnej teorii względności tak, że czas zostaje zastąpiony przez współrzędną przestrzenną i w efekcie mamy do czynienia z 4 wymiarami przestrzennymi zamiast 3 przestrzennych i jednego czasowego. Hawking i Hartle utrzymują, że geometria takiego modelu Wszechświata powinna być analogiczna do geometrii sfery, to znaczy nie mieć żadnych brzegów. Gdy ten warunek brzegowy wyrazi się z powrotem poprzez zwykły czas i przestrzeń, przyjmuje on postać warunku początkowego dla Wszechświata. Hipoteza ta została sformułowana na podstawie kwantowomechanicznych obliczeń zachowania się wczesnego Wszechświata, chociaż obliczenia takie nie są jeszcze kompletne ze względu na brak spójnej teorii kwantowej grawitacji. horyzont Maksymalna odległość, na jaką może spoglądać obserwator. W kosmologii horyzont odpowiada odległości, jaką przebyło światło od początku Wszechświata. Obiekty znajdujące się dalej pozostają dla nas niewidoczne, ponieważ ich światło nie zdążyło jeszcze do nas dotrzeć. inflacja chaotyczna Odmiana inflacyjnego modelu Wszechświata, według której przypadkowe fluktuacje kwantowe ciągle tworzą nowe Wszechświaty. jasność Wielkość opisująca ilość energii wysyłanej przez obiekt astronomiczny w jednostce czasu, analogiczna do mocy żarówki. jednorodność W kosmologii jednorodność oznacza własność polegającą na tym, że dowolny, odpowiednio duży obszar Wszechświata wygląda tak samo jak inny taki obszar. Większość modeli kosmologicznych zakłada jednorodność. jednostka astronomiczna Średnia odległość Ziemi od Słońca - około 149,6 milionów kilometrów; używana do wyrażania wzajemnych odległości ciał w układach planetarnych. karzeł Gwiazda należąca do klasy jasności V według klasyfikacji Morgana-Keenana. Gwiazdy tego typu nazywa się też gwiazdami ciągu głównego. katalog przesunięć ku czerwieni Usystematyzowany zbiór przesunięć ku czerwieni dla dużej liczby galaktyk znajdujących się w pewnym obszarze nieba. Przesunięcia ku czerwieni są miarą prędkości ucieczki galaktyk. kometa Drobne ciało niebieskie poruszające się w Układzie Słonecznym po orbicie na ogół o dużym mimośrodzie. Obserwowana w czasie jej zbliżania do Słońca, zwykle składająca się z jądra oraz gazowopyłowej otoczki, rozbudowująca się w zawierającej jądro i głowę komety i w rozległy warkocz. kosmiczne promieniowanie tła Przenikające wszystko morza fal radiowych, dobiegających ze wszystkich kierunków w przestrzeni. Bywa nazywane promieniowaniem tła, promieniowaniem reliktowym lub też kosmicznym promieniowaniem mikrofalowym. Według teorii Wielkiego Wybuchu promieniowanie to powstało w wyniku zderzeń cząstek w młodym, gorącym Wszechświecie i jednorodnie wypełniło cała przestrzeń. Oddziaływanie promieniowania z materią ustało, gdy Wszechświat liczył sobie około 300 tysięcy lat, a od tego czasy rozchodzi się ono swobodnie w przestrzeni kosmicznej. Promieniowanie to ma teraz postać fal radiowych. kosmologia kwantowa Dziedzina kosmologii zajmująca się Wszechświatem w okresie do 10-43 sekundy po Wielkim Wybuchu, gdy niezwykle istotną rolę odgrywały zarówno efekty kwantowomechaniczne, jak i grawitacja. Księżyc Jedyny naturalny satelita Ziemi, zarazem jej najbliższy astronomiczny sąsiad i najjaśniejszy oprócz Słońca obiekt na niebie. kula niebieska Twór geometryczny - sfera o dowolnym promieniu, w środku której znajduje się obserwator; pojęcie pomocne w określaniu kierunków do ciał niebieskich na niebie. kwantowa grawitacja Teoria grawitacji, która zawierałaby mechanikę kwantową. Na razie nie dysponujemy zupełną i spójną teorią kwantowej grawitacji, chociaż istnieją teorie kwantowe opisujące wszystkie pozostałe siły przyrody. kwazar (ang. quasi - stellar radiosources), jest to najbardziej odległy obiekt pozagalaktyczny, który jest centrum wysokoenergetycznej galaktyki. Odległość kwazarów jest tak wielka, że ich światło wyczerpało się, zanim została utworzona Ziemia. MACHO Akronim od Massive [Astrophysical] Compact Halo Objects, czyli masywne [astrofizyczne] zwarte obiekty występujące w halo galaktycznym. materia międzygwiazdowa Ogólna nazwa różnych form materii rozproszonych nie mających tak określonych struktur jak gwiazdy - najczęściej silnie rozrzedzony gaz z domieszką pyłu. meteor Potocznie "spadająca gwiazda". Fragment komety lub planetoidy, który spadając na Ziemię świeci w wyniku tarcia o atmosferę. meteoryt Meteoryt to część meteoru, która spadła na Ziemię. Duży meteoryt może być przyczyną powstania krateru. meteorytów deszcz Jednoczesny spadek na dany teren dużej liczby meteorytów, pochodzących z rozpadu większego meteoroidu w atmosferze. meteorytyka Nauka zajmująca się badaniem meteorytów, ich składu chemicznego i mineralnego, struktury, właściwości fizycznych oraz wszelkich zjawisk związanych z ich spadaniem na powierzchnię Ziemi. metryka Robertsona - Walkera Matematyczny opis geometrycznych właściwości jednorodnego i izotropowego Wszechświata. Wszystkie modele kosmologiczne Friedmana wykorzystują metrykę Robertsona - Walkera. mgławica Obłok gazu i pyłu międzygwiazdowego lub bardzo rozległe otoczki gwiazd. Może być miejscem narodzin nowej gwiazdy lub pozostałością po zgasłej gwieździe. minuta kątowa Jednostka miary kątowej równa 1/60 stopnia. model de Sittera Szczególne rozwiązane równań kosmologicznych Einsteina, znalezione przez Wilhelma de Sittera w 1917 roku, W modelu tym przestrzeń rozszerza się w szybkim, wykładniczym tempie. Rozwiązanie to różni się zasadniczo od rozwiązań Friedmana i Lemaitre'a, w których ekspansja zachodzi w znacznie wolniejszym tempie. Rozwiązania typu tych, które znaleźli Friedman i Lemaitre, stały się elementami standardowego modelu Wielkiego Wybuchu. Według zaproponowanych niedawno modyfikacji tego modelu, takich jak model inflacyjny, na początku swego istnienia Wszechświat przeszedł przez okres wykładniczej ekspansji, czyli przez fazę opisywaną rozwiązaniem de Sittera. model Einsteina - de Sittera Szczególne rozwiązane równań kosmologicznych Einsteina, w którym Wszechświat jest płaski. model mixmaster Niefriedmanowski model kosmologiczny, w którym Wszechświat jest początkowo silnie anizotropowy. Anizotropie te w biegiem czasu się zmniejszają stopniowo. model naleśnika Model powstawania galaktyk, w którym pierwsze struktury, jakie uformowały się z jednorodnego początkowego gazu, miały bardzo duże rozmiary. model oscylującego Wszechświata Model Wszechświata, w którym przechodzi on wielokrotnie przez kolejne cykle rozszerzania się i kurczenia. model stanu stacjonarnego Model Wszechświata, w którym nie zmienia się on w czasie. Współczesny model stanu stacjonarnego zaproponowano pod koniec lat czterdziestych XX wieku. Model Wielkiego Wybuchu nie jest modelem stanu stacjonarnego. model Wielkiego Wybuchu Ewolucyjny model kosmologiczny, według którego Wszechświat powstał około 10 miliardów lat temu, rozpoczynając swe istnienie od stanu niezwykle wysokiej gęstości i temperaturze. Od tego czasu Wszechświat rozszerza się, rozrzedza i ochładza. Przewidywanie modelu Wielkiego Wybuchu, że wszystkie odległe galaktyki oddalają się od naszej Drogi Mlecznej, jest zgodne z obserwacjami. model zimnej ciemnej materii Teoretyczny model wyjaśniający grupowanie się galaktyk i innych skupiskach materii w przestrzeni kosmicznej. Model ten opiera się na inflacyjnym modelu Wszechświata, zakłada, że Wszechświat jest płaski oraz że "brakująca masa" składa się z wolno poruszających się i łatwo grupujących cząstek. modele Friedmana Ogólna klasa modeli kosmologicznych, w których się zakłada, że Wszechświat w dużych skalach jest jednorodny i izotropowy, oraz dopuszcza się ewolucję Wszechświata w czasie. Większość obliczeń w ramach standardowego modelu Wielkiego Wybuchu przeprowadza się przy założeniu kosmologii friedmanowskiej. nadolbrzym Gwiazda o największych rozmiarach i jasności absolutnej, zaliczana do Ia i Ib klasy jasności. NASA Akronim od National Aeronautics and Space Administration (ang. Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej) - amerykański organ rządowy odpowiedzialny za planowanie, koordynację, realizację oraz finansowanie programu badań kosmicznych oraz rozwoju astronautyki i lotnictwa cywilnego. Utworzony w 1958 roku przez Kongres USA, zastąpił NACA (National Advisory Commitee for Aeronautics, utworzony w 1915 roku). neutrino Cząstka elementarna pozbawiona ładunku elektrycznego o bardzo małej masie, która oddziałuje z innymi cząstkami tylko za pośrednictwem słabej siły jądrowej i siły grawitacyjnej. neutron Rodzaj cząstki elementarnej, która wraz z protonem wchodzi w skład jądra atomowego. Neutron nie ma ładunku elektrycznego i składa się z trzech kwarków. nowa Nagłe rozbłyśnięcie małej gwiazdy spowodowane zmianami w jej wnętrzu. nowa teoria inflacyjna Pochodząca z roku 1982 modyfikacja pierwotnego inflacyjnego modelu Wszechświata, Chociaż pierwotny model rozwiązywał niektóre problemy kosmologiczne, prowadził również do wniosku, że w trakcie epoki inflacyjnej Wszechświat staje się bardzo niejednorodny i zawiera pęcherzyki pustej przestrzeni otoczone przez ośrodek zawierający energię. W nowej teorii inflacyjnej takie pęcherzyki już się nie pojawiają, chociaż Wszechświat również przechodzi przez krótką fazę niezwykle szybkiej ekspansji. Ogólna Teoria Względności Popularna nazwa teorii grawitacji opublikowanej przez Alberta Einsteina w 1915 roku, zgodnie z którą siła grawitacji wynika z lokalnej zniekształceń czasoprzestrzeni. obiekty bliskie Ziemi Komety krótkookresowe i planetoidy bliskie Ziemi, które zagrażają naszej planecie. obiekty pasa Kuipera Obiekty astronomiczne znajdujące się poza orbitą Neptuna. W pasie tym krąży ok. 70 tys. obiektów, których średnica przekracza 100 km i jest ton miejscem, w którym swój początek mają komety krótkookresowe. Pierwszym obiektem pasa Kuipera jest Pluton, który do 2006 r. należał do grupy planet Układu Słonecznego. obłok molekularny Obłok międzygwiazdowy składający się z odpowiedniej ilości wodoru i o dość niskiej temperaturze, która umożliwia tworzenie molekuł wodoru. Jest to miejsce powstawania gwiazdy. obłok Oorta Największa struktura Układu Słonecznego będąca sferycznym obłokiem gazów, pyłów i planetoid, które otacza Słońce ze wszystkich stron w odległości 300-100 tys. jednostek astronomicznych. W obłoku Oorta swój początek mają komety długookresowe. olbrzym Gwiazda III klasy jasności; ciąg olbrzymów stanowi niejednorodną grupę gwiazd, wśród których spotykamy gwiazdy na różnych etapach ewolucji. omega Stosunek średniej gęstości materii we Wszechświecie do gęstości krytycznej, koniecznej do ostatecznego zatrzymania ekspansji Wszechświata. We Wszechświecie otwartym omega przyjmuje zawsze wartość mniejszą od 1, w zamkniętym większą od 1, a we wszechświecie płaskim jest zawsze równa 1. Jeśli tylko omega różni się od 1, podlega zmianom w czasie, jej wartość zaś stale maleje w otwartym i rośnie w zamkniętym wszechświecie. Z obserwacji wynika, że w naszym Wszechświecie jest równa około 0,1, chociaż pomiary te są trudne i obarczone zwykle dużą niepewnością. orbita Droga planety lub innego ciała niebieskiego wokół większego ciała, np. Słońca. osobliwość Miejsce w przestrzeni lub w czasie, w którym jakaś wielkość, na przykład gęstość, staje się nieskończona. Prawa fizyki nie potrafią opisywać wielkości nieskończonych, a fizycy wierzą, że w przyrodzie nie istnieją nieskończoności. Wszystkie osobliwości, takie jak np. osobliwość Schwarzschilda, są więc prawdopodobnie odzwierciedleniem nieadekwatności naszych teorii, a nie rzeczywistymi własnościami przyrody. Według ogólnej teorii względności Einsteina Wszechświat rozpoczął się od osobliwości o nieskończonej gęstości. Fizycy są obecnie przekonani, że odkrycie ulepszonej teorii, która zawsze w sobie mechanikę kwantową, dowiedzie, że u początku Wszechświata nie było osobliwości. osobliwość Schwarzschilda Środek czarnej dziury. Według ogólnej teorii względności Einsteina cała masa czarnej dziury jest skupiona z jej środku, w punkcie zwanym osobliwością. oś Linia przechodząca przez planetę od bieguna północnego do południowego. parsek Jednostka odległości równa około 3,26 roku świetlnego. planeta Ciało niebieskie krążące dookoła gwiazdy, obracające się wokół własnej osi i świecące światłem odbitym od gwiazd. planeta karłowata Ciało niebieskie, które spełnia tylko kilka warunków definicji planety i nie może być zaliczone do planet głównych. Przykładem jest Pluton, który utracił status planety w 2006 r. po sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej w Pradze, podczas której zmieniono definicję planety. planetarny system Układ złożony z szeregu planet obiegających wspólną gwiazdę. planetoida Ciało niebieskie o średnicy mniejszej niż 1000 km, poruszające się wokół Słońca. Większość planetoid znajduje się w pasie planetoid między Marsem a Jowiszem. planetozymal Materia pierwotna krążąca w dysku protoplanetarnym, która po zderzeniu z innymi planetozymalami tworzy protoplanetę. planety wewnętrzne Planety, do których należą: Merkury, Wenus, Ziemia i Mars. planety zewnętrzne Planety, do których należą gazowe olbrzymy: Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. płaszcz Układu Słonecznego Obszar rozpoczynający się szokiem końcowym a kończącym heliopauzą, w nim wiatr słoneczny porusza się z prędkością mniejszą od prędkości dźwięku. podkarzeł Gwiazda należąca do VI klasy jasności i II populacji ciągu głównego. podolbrzym Gwiazda należąca do IV klasy jasności - jaśniejsza od gwiazd ciągu głównego ale nie będąca olbrzymem. powielające się wszechświaty W niektórych modelach inflacyjnych wszechświat nieustannie tworzy nowe wszechświaty, niezależne przyczynowo od wszechświata, z którego powstały. powstawanie galaktyk drogą ekspansji Teoria powstawania galaktyk, według której eksplozja dużej liczby gwiazd tworzy olbrzymią falę uderzeniową, która rozchodzi się w przestrzeni kosmicznej, powodując sprężanie gazu, jaki znajdzie się na jej drodze. W obszarach zagęszczonego gazu powstają galaktyki. prawo Hubble'a Prawo mówiące, że w jednorodnym i izotropowym Wszechświecie prędkość ucieczki jest proporcjonalna do odległości. O galaktykach, które oddalają się od nas z prędkością dokładnie taką, jak przewiduje to prawo, mówimy, że poruszają się zgodnie z przepływem Hubble'a. Ponieważ rzeczywisty Wszechświat nie jest doskonale jednorodny, lecz istnieją w nim zarówno skupiska galaktyk, jak i pozbawione ich pustki, rzeczywiste ruchu galaktyk odbiegają nieco od przepływu Hubble'a. prędkość ucieczki galaktyk Prędkość radialna galaktyk względem Ziemi, spowodowana rozszerzaniem się Wszechświata. promieniowanie Energia wydzielana przez przedmioty. Odmianami promieniowania są światło, ciepło, promieniowanie rentgenowskie i fale radiowe. Gwiazdy i inne ciała niebieskie wydzielają różne rodzaje promieniowania. promieniowanie ciała doskonale czarnego Szczególny rodzaj promieniowania, którego widmo i inne własności są w pełni określone przez jeden parametr - temperaturę. Promieniowanie takie powstaje wówczas, gdy grupa cząstek i fotonów osiągnie stan równowagi termicznej. Każda reakcja jest wtedy równoważona przez reakcję odwrotną, tak że układ jako całość się nie zmienia. W tej sytuacji wszystkie części układu, łącznie z promieniowaniem, osiągają taką samą temperaturę. promień Schwarzschilda Promień "powierzchni" czarnej dziury, wewnątrz której grawitacja jest tak silna, że nawet światło nie może się stamtąd wydostać. Promień Schwarzschilda jest proporcjonalny do masy czarnej dziury i dla ciała o masie Słońca wynosi około 3 kilometry. prom kosmiczny Statek kosmiczny wielokrotnego użytku, składający się z samolotu orbitalnego, rakietowych silników wspomagających, i zewnętrznego zbiornika paliwa (jedyna część wahadłowca nie wykorzystywana ponownie). protogwiazda Gwiazda, która jest dopiero na etapie tworzenia się. We wnętrzu protogwiazdy nie zachodzą żadne reakcje jądrowe. proton Rodzaj cząstki elementarnej, która wraz z neutronem wchodzi w skład jąder atomowych. Proton jest obdarzony dodatnim ładunkiem elektrycznym i składa się w trzech kwarków. protoplaneta Zalążek przyszłej planety. protuberancje Kłęby gorącego i rzadkiego gazu, głównie wodoru, w postaci "języków" lub łuków wyrzucanych z powierzchni Słońca. Protuberancje mają zwykle temperaturę od 8000 K do 15000 K. Wodór wznosi się na tysiące kilometrów nad powierzchnię Słońca. Protuberancje są najlepiej widoczne przy zaćmieniu Słońca. prędkość radialna Składowa prędkości ciała mierzona wzdłuż kierunku widzenia obserwatora. Wyznacza się ją na podstawie przesunięcia ku czerwieni linii widomych poruszającego się obiektu, przy czym im szybciej porusza się ciało, tym przesunięcie jest większe. próżnia Stan o minimalnej energii. Często jako próżnię określa się pustą przestrzeń. Dzięki zasadzie nieoznaczoności nawet pusta przestrzeń ma jednak pewną minimalną energię. przerwy Kirkwooda Pasy, w których okruchy skalne znajdują się na niestabilnych orbitach rezonansowych z Jowiszem. przesunięcie widma ku czerwieni Przesunięcie widma w stronę fal dłuższych spowodowane wzrostem długości fal w całym widmie promieniowania elektromagnetycznego, którego najczęstszą przyczyną jest oddalanie się źródła od obserwatora i związany z tym efekt Dopplera. pulsar Pulsar jest rodzajem gwiazdy neutronowej wyróżniającym się tym, że wysyła w regularnych, niewielkich odstępach czasu impulsy promieniowania radiowego. Powszechnie przyjętym mechanizmem tej emisji jest model "latarni morskiej". W modelu tym mamy na powierzchni gwiazdy jedną lub dwie bardzo gorące plamy wysyłające promieniowanie radiowe. Gdy taka plama zwraca się w kierunku obserwatora obserwuje on błysk promieniowania - podobnie do momentu gdy reflektor latarni morskiej świeci w naszym kierunku. punkty Lagrange'a Miejsca, w których w efekcie grawitacji Słońca, planety, a także ruchu orbitalnego następuje zrównoważenie grawitacji. pustki Duże obszary przestrzeni pozbawione galaktyk. reakcja termojądrowa Proces łączenia się dwóch jąder atomu w jedno, w czasie którego powstaje duża ilość energii. Jest on źródłem energii wysyłanej przez gwiazdy. rok świetlny Odległość, jaką w ciągu roku pokonuje światło w próżni, równa w przybliżeniu 9,46 bilionów (1012) kilometrów lub 0,307 parseka. równanie Einsteina Równania teorii grawitacji Einsteina, zwanej ogólną teorią względności. Równania te określają ilościowo cechy pola grawitacyjnego wytwarzanego przez dany rozkład energii i masy. Ponieważ sądzi się, ze to grawitacja jest główną siłą działającą w dużych skalach, równania Einsteina są podstawowym narzędziem współczesnych kosmologów. równanie Friedmana Równanie opisujące ewolucję Wszechświata. Równanie to można wyprowadzić z teorii grawitacji Einsteina przy założeniu, że Wszechświat jest jednorodny i izotropowy. Rozwiązanie równania Friedmana mówi między innymi, jak zmienia się w czasie odległość między galaktykami. satelita Ciało o małej masie w porównaniu do masy ciała, wokół którego biegnie na stabilnej orbicie; satelity dzieli się na naturalne (księżyce planet) i sztuczne (stworzone przez człowieka). sekunda kątowa Jednostka miary kątowej równa 1/3600 stopnia. SI, układ Akronim od Systeme International d'Unites - Międzynarodowy Układ Jednostek Miar uchwalony na XI Generalnej Konferencji Miar w 1980 roku jako spójny metryczny system podstawowych i pochodnych jednostek fizycznych oraz ich wielokrotności określonych odpowiednimi przedrostkami. Słońce Centralna gwiazda w Układzie Słonecznym i najjaśniejszy obiekt na ziemskim niebie. stacja kosmiczna Sztuczny satelita orbitujący Ziemię lub inne ciało niebieskie, przystosowany do przebywania w nim ludzi przez kilka tygodni lub miesięcy. Stała Hubble'a Parametr charakteryzujący tempo rozszerzenia się Wszechświata. Do tej pory nie udało się określić jej dokładniej wartości. Jest niemal pewne, że przyjmuje ona wartość z przedziału 50-100km/s/Mpc; najnowsze pomiary wskazują, że jest to km/s/Mpc, co oznacza, że np. galaktyka odległa od nas o 100 Mc oddala się z prędkością 14 tys. km/s. Odwrotność stałej Hubble'a jest miarą wieku Wszechświata. supernowa Rzadko spotykany wybuch pewnego typu gwiazd połączony z wyrzucaniem przez nią strumienia materii, która następnie tworzy mgławicę. teoria geocentryczna Teoria budowy Wszechświata, według której nieruchoma Ziemia jest środkiem, a wokół niej krążą inne ciała niebieskie. Została opracowana przez Ptolemeusza. teoria heliocentryczna Teoria budowy Wszechświata, według której wokół centralnie położonego Słońca krążą planety, w tym Ziemia. Stworzona w Starożytności, później całkowicie zapomniana. Na nowo sformułowana przez Mikołaja Kopernika. Układ Słoneczny Układ ciał niebieskich znajdujących się pod dominującym wpływem grawitacyjnym Słońca i związanych wspólnym pochodzeniem. wiatr słoneczny (wiatr gwiazdowy) Strumień materii wypływający w sposób ciągły z korony Słońca we wszystkich kierunkach w przestrzeń międzyplanetarną, składający się przede wszystkim ze swobodnych elektronów, protonów, cząstek alfa, oraz niewielkiej liczby jąder cięższych pierwiastków. wielkość gwiazdowa System liczb, którego astronomowie używają do opisu jasności gwiazd lub innych ciał na niebie. wodór Bezbarwny gaz, najczęściej występujący we Wszechświecie. Wszechświat Całość czasoprzestrzeni, w której istniejemy, razem z materią i energią w niej występującą.

^{Co to jest gwiazdy? 1 Astr Ogólna nazwa wszystkich ciał niebieskich, niezależnie od tego, czy mają własne światło, takich jak gwiazdy, planety, komety itp. 2 Astrol Każde ciało niebieskie rozpatrywane w odniesieniu do wpływu, jaki według astrologów wywiera na ludzkie losy. 3 rys. Wybitna osoba; luminarz.} Planeta A)ciało niebieskie będące źródłem ciepła i światłaGwiazda B) ciało niebieskie z jądrem i długim warkoczemKometa C) ciało niebieskie obiegające planetę i mniejsze od tej planetySatelita D) duże kuliste ciało niebieskie krążące wokół gwiazdyPrzyporządkuj wymienionym ciałom niebieskim właściwe im opisy oznaczone …............ 2) …............ 3) …............ 4) …............ Ziemia we wszechświecie. 1.Wszechświat i ziemia, 2.Ruch obiegowy ziemi, 3. Ruch obrotowy ziemi. Ziemia we wszechświecie Słońce Wszechświat powstał 13,8 mld lat temu podczas gigantycznego wybuchu materii energii zwanego Wielkim Wybuchem ↳ Gwiazda to kuliste ciało niebieskie zbudowane z gazów, świe cące własnym światłem. Życie poza Ziemią – gdzie go szukać? Odpowiedź na to pytanie z początku może wydawać się trudna, jednak naukowcy od lat doskonale wiedzą, które obszary kosmosu mogą je skrywać. Wystarczy przyjrzeć się temu, co dzieje się obecnie na Marsie. Powierzchnię Czerwonej Planety eksploruje kilka łazików, które szukają mikroorganizmów i śladów wody, która może znajdować się pod skorupą ciała niebieskiego. Jednak Mars budzi taką ekscytację, ponieważ jest bardzo blisko Ziemi. Inne, tajemnicze obszary Układu Słonecznego są niemniej interesujące. Naukowcy badają też egzoplanety, krążące wokół gwiazd podobnych do Słońca. Tam może kryć się życie pozaziemskie. Oczywiście mam na myśli organizmy mikrobiologiczne, a nie rozwinięte formy cywilizacji, których w bliskim obszarze Ziemi nie ma. Sprawdź też: iPhone SE 2020 w rewelacyjnie niskiej cenie! Warto kliknąć! Życie poza Ziemią – gdzie go szukać? Wbrew pozorom, Układ Słoneczny jest tak duży, że naukowcy wciąż nie zbadali jego zakamarków. Mogą jedynie oglądać planety za pomocą teleskopów, co jest niewystarczające. Wiele ciał niebieskich znajduje się kilka bądź kilkanaście lat drogi od Ziemi, co stanowi duży problem w ich ewentualnej eksploracji i dogłębnym zbadaniu. Księżyc Jowisza – Europa Takim ciałem niebieskim jest jeden z księżyców Jowisza o nazwie Europa. Naukowcy sądzą, że tam znajduje się jakieś życie – przynajmniej to mikrobiologiczne. NASA jest wręcz tego pewna, ponieważ w 2025 roku ma wystartować misja skierowana do Europy. Europa Clipper to statek kosmiczny, który okrąży księżyc Jowisza prawie 50 razy i zbierze dane na temat tego, co się dzieje na powierzchni obiektu. Tam można oczekiwać ekscytujących zjawisk. Naukowcy twierdzą bowiem, że pod skorupą ciała, znajdują się gigantyczne oceany w formie płynnej, które prawdopodobnie wyrzucają parę wodną nad powierzchnię. Skoro mowa o ocenach, uczeni sądzą, że tam może znajdować się życie poza Ziemią – chociażby w jakieś mikrobiologicznej formie. Badacze uważają, że Europa może zawierać trzy elementy niezbędne do powstania życia: wodę, źródło energii i związki organiczne. Niestety, zanim statek kosmiczny dotrze do Europy minie 6 lat. Pierwszych, rewolucyjnych informacji na temat księżyca można oczekiwać nie wcześniej niż w 2031 roku. Warto dodać, że podobnym księżycem jest pod tym względem naturalny satelita Saturna – Enceladus, który również może ukrywać płynną wodę pod powierzchnią. Planety karłowate Istotnym miejscem, które może skrywać życie poza Ziemią są planety karłowate. Naukowcy powinni dokładnie zbadać obszar, który znajduje się za Neptunem w tzw. Zewnętrznym Układzie Słonecznym. Zobaczymy tam takie planety karłowate jak Pluton czy MakeMake. Znajdują się one w obszarze przed pasem Kuipera. Ten z kolei może skrywać kolejne tego typu ciała niebieskie, a jednym z nich jest Eris. Planety karłowate mogły być przechwycone z innych układów, a więc mogą skrywać naprawdę interesujące dla nas informacje. Co ciekawe, niektórzy naukowcy uważają, że tu znajduje się legendarna, dziewiąta planeta Układu Słonecznego. Ona również stanowi obiekt zainteresowań badaczy, ponieważ ciało to może być lodowym olbrzymem podobnym do Neptuna. Niestety, dotarcie z jakąkolwiek sondą w te obszary, jest poza zasięgiem dzisiejszych możliwości technologicznych. Egzoplanety – trudne do wykrycia i zbadania Egzoplanety to ciała niebieskie, które znajdują się poza Układem Słonecznym. Naukowcy odkrywają je zazwyczaj poprzez badanie sygnałów tranzytowych światła. Na tej podstawie są w stanie określić najważniejsze parametry możliwych ciał niebieskich. To niestety za mało, aby stwierdzić, czy znajduje się tam życie poza Ziemią. Skoro żadna sonda nie jest w stanie dotrzeć do Zewnętrznych peryferiów Układu Słonecznego, trudno oczekiwać, że jakakolwiek dotrze do innego układu. Przykładowo planeta TOI-674 b oddalona jest o 110 lat świetlnych od Ziemi. Naukowcy za pomocą badań stwierdzili, że w jej atmosferze znajduje się para wodna. To jednak za mało, a weryfikacja tych odkryć jest niemożliwa. Z drugiej strony, naukowcy oczekują znacznie większych możliwości nowoczesnych teleskopów, które będą mogły wychwycić np. procesy fotosyntezy w kosmosie. Takie procesy mogłyby sugerować istnienie życia na danej planecie. W najbliższym czasie można oczekiwać nowych danych z teleskopu Jamesa Webba. Strefy nadające się do zamieszkania Astronomowie potwierdzili istnienie ponad 4900 egzoplanet. Jednak tak naprawdę jest ich znacznie więcej – są to nie miliardy, a biliony planet w kosmosie. Trudno poszukiwać życia w tak dużym obszarze, dlatego naukowcy muszą go zawęzić z pomocą koncepcji „strefy nadającej się do zamieszkania”. Jest to odległość orbitalna od gwiazdy, w której temperatury potencjalnie umożliwiłyby tworzenie się ciekłej wody na powierzchni planety. W takim wypadku spełnione musiałyby być też inne warunki np. stabilna gwiazda i odpowiednia atmosfera. Naukowcy skupiają badania na tych ciałach, na których szanse znalezienia życia są największe. Z drugiej strony, warto pamiętać, że to, że planeta leży w strefie nadającej się do zamieszkania, niekoniecznie oznacza, że jest w stanie podtrzymywać życie. Na pewno jest coraz więcej dowodów na to, że życie pozaziemskie ma szansę istnieć wokół gwiazd podobnych do Słońca, aniżeli wokół karłów. Sądzę, że w ciągu 10 lat, naukowy odkryją pierwsze organizmy w kosmosie. Źródło: nasa, aasnova Naturalny satelita to niesztuczne ciało niebieskie, które krąży wokół innego. Satelity są zwykle mniejsze niż ciało, nad którym nieustannie krąży. Ruch ten wynika z przyciągania wywieranego przez siłę ciężkości większego ciała na mniejsze. To jest powód, dla którego zaczynają nieustannie orbitować. To samo dotyczy orbity

Drugie odkrycie dowodziło, że Wenus krąży wokół Słońca, a nie wokół Ziemi, pierwsze zaś było dowodem na to, że istnieją ciała krążące wokół innych planet niż Ziemia. Obserwacje plam słonecznych wykonane przez Galileusza dowodziły, że Słońce nie jest doskonałym ciałem niebieskim, jak głosili zwolennicy filozofii

Autor: ~marchwiak Dodano: 17.10.2017 (18:51) na stole stały trzy pudełka czerwone zielone i niebieskie w każdym było po tyle samo kredek ania przełożyła trzy kredki z pudełka czerwonego do zielonego potem kuba przełożył piec kredek z pudełka zielonego do niebieskiego. a.ile kredek jest razem w tych pudełek. b.w którym pudełku

Ciała niebieskie to obiekty istniejące w przestrzeni kosmicznej. Przykładami ciał niebieskich są planety, komety, księżyce i gwiazdy. Rodzaje ciał niebieskich (przykłady) i ich charakterystyka: – Gwiazdy: to duże i oświetlone ciała gazowe, w których zachodzą reakcje jądrowe.

Różnice między planetą i planetoidą-. Planeta-to ciało niebieskie, które krąży wokół własnej gwiazdy, ma średnicę powyżej 1000km kwadratowych i świeci światłem odbitym. Planetoida-to niewielkie ciało niebieskie o średnicy do 1000km kwadratowych, krążące wokół własnej gwiazdy. Reklama.

Inne opisy: instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych utwory literackie zebrane razem zjawisko naturalne, którego wynikiem są spadające na ziemie kostki lodu kuliste ciało niebieskie zbudowane z gazów, świecące własnym światłem. Click the card to flip 👆. 1 / 22 1gv83.